‘DAD’ ve edebiyatla direnme

Eğitim, Gelecek, Kültür-Sanat May 04, 2023 Yorum Yok

Hasan Hayri Ateş

Biz Derya-Asmin-Didem adaleti kendi yeryüzümüze getirmeye kararlıyız. Kendimize DAD diyoruz. Bu ortada “DAD” Kürtçe’de “adalet” demektir. (Syf. 40)

Selahattin Demirtaş, beşinci kitabı ‘DAD’ ile bir Kez daha okurun karşısına çıktı. Yeni çalışması dokuz hikayeden ve 146 sayfadan ibaret. Kitabın sonunda yer Meydan teşekkür yazısında Demirtaş, “Yazmak benim için bir direnişe dönüştü artık,” diyor.

Kuşkusuz hukuk tanımazlığa ve keyfi hapsetmeye karşı edebiyatla Mevcut olmak ve edebiyatla kendini dışarıya taşımak en manalı direnme biçimlerinden biridir. Ne de olsa yazın engellenemez, hapsedilemez ve bir yere sığdırılamaz. Kafi ki, bir eser muharririn kaleminden harflerin sihirli büyüsüyle ete kemiğe bürünüp, seyahatini başlayabilsin.

Edebiyatla duvarların ötesine taşmayı, Tekrar rehinelik şartlarında üç yapıtla Edebiyat dünyasında yerini Meydan İdris Baluken’de de gördük. O da Fazla kısa müddette birinci romanı, ‘Üç Kırık Kısım’ı yazdı. Akabinde ‘OKO ve Sincan’dan Edirne’ye Hasbıhal-Name’ geldi.

‘NÜKTEDANLIĞINI EDEBİYATA DA TAŞIDI’

Hapishanelerde öteden beri Fazla ağır bir yazınsal üretimin ortaya çıktığı biliniyor. Lakin güçlü ve dezavantajlı şartlarda altı yıla üç Hikaye kitabı ve hacimli iki roman sığdırmak azımsanacak bir düşünsel üretim değil. Tüm bunların yanına onlarca köşe yazısı, söyleşi, beste, fotoğraf çalışması, ziyaretler, aile görüşleri ve mahkeme savunmaları da eklendiğinde, Demirtaş’ın nasıl bir motivasyona ve baş döndürücü bir performansa sahip olduğu anlaşılıyor.

Demirtaş, bilgili olanın ötesine geçerek klasik yolların dışında düşünmesiyle ve özgün bir telaffuz oluşturmasıyla birinci Kez siyasette dikkatleri üzerine çekti. Yaratıcılığını ve nüktedanlığını siyasetle sınırlamayıp, edebiyata da taşıdı. ‘DAD’ bunun en hoş örneği.

‘DAD…’ Üç Aka harften oluşan soyut bir isimlendirme, insanı çarparak derin bir merak içine sürüklerken, birebir vakitte bulmaca çözmeye zorlayan bir yanı var. Kitap raflarda yerini aldığından bu yana DAD’ın ne olduğu artık bilinse de, birinci duyduğumuzda sanırım ekseriyetle sormadan edemedik:

Sahi, nedir DAD?

Biz Derya-Asmin-Didem adaleti kendi yeryüzümüze getirmeye kararlıyız.

‘DAD’ kendi başına bir çağrışım yapmadığına nazaran, kitabı okumaya başladıktan sonra ise, birinci anda bu üç ismin baş harflerinden oluşan bir isimlendirme olarak düşünenlerimiz az olmasa gerek.

Gerçekten de ‘DAD’, üç ismin baş harflerinin çatılmasıyla mı oluşturulmuştu? Yeterli de, hepsi bu kadar mıydı?

Hepsi bu kadar mıydı, diye soruyu bu türlü Aleni uçlu sormak, bir Kuşku göstergesi. Zira üç Aka harfi çatarak bir İsim türeten Demirtaş olduğuna nazaran, kesinlikle vardır bir muziplik, diye Kuşku etmek nedensiz değil. Bir şey söylemek istediği muhakkaktır.

‘DAD KÜRTÇE ‘ADALET’ DEMEKTİR’

Tamam da, Türkçe haydi neyse de, Kürtçe’nin Kurmanci lehçesine Yargıç olmayanların da anlaması Muhtemel değil. Kaldı ki Kurmanci lehçesinde de ‘DAD’ın eşitlik olarak yaygın kullanıldığını düşünmüyorum.

Kanımca Demirtaş’ın yaratıcılığı burada kendini doruğa ulaştırıyor. Üç bayan isminin baş harflerini çatarak eşitlik kavramını türetmek ve adaleti de hikayenin en can Müşteri sorunsalı yapmak.

Son yıllarda başta Kürt siyasetçiler olmak üzere muhalif güçlerin yargılamalarında hukukun zerresi dahi gözetilmezken; taciz, cinsel hamle ve unsur kullanımı cürümlerine karşı sergilenen cezasızlık, adeta Temel norm haline geldi. Bu cezasızlık halinin en ağır mağduru ise bayanlar ve çocuklar.

İşte, ‘DAD’ın bayanları, cinsel hamle hatalarında sergilenen cezasızlığa karşı kendi formülleriyle eşitlik arayışına giriyorlar. Aslında bir yanıyla adaletin ve hukukun tamamıyla yok edildiği ortamlara işaret eden distopik bir anlatımdır da. Bir ikaz, bir davet, bir farkındalık yaratma. Cinsel atak suçlularının cezasızlığın konforunu sürerek ellerini, kollarını sallaya sallaya ortalıkta cirit atmaları devam edip gittiğinde, bayanların kendi legal savunmalarını oluşturmaları kaçınılmaz olabilir.

Demirtaş, Kısa Dalga’dan Yeşim Özdemir’in sorularını avukatları aracılığıyla yanıtladığı söyleşide, “Yazma isteği uzun yıllar boyunca içimi kemirip duran bir histi. Faal siyasetin zorunlulukları, yoğunluğu ve misyonu beni daima frenledi. Lakin hapislikle birlikte, içimde birikenleri Yazı fırsatı bulabildim” demişti.

Hapishanenin ağır şartlarını, yazmak için fırsata çevirse de, artık dışarıda devam etmelidir Demirtaş. Ve dışarıda olmalıdır bütün siyasi rehineler.

Madem ki, “DAD Kürtçe adalettir,” gerçek adaletin sağlanacağı günlerin yakın olması ve bütün siyasi rehinelerin özgürlüklerine kavuşması umuduyla.

Keyifli ‘DAD’ okumalar…