Venüs’te aktif volkanlar olabilir mi?

Myriam Vidal Valero

Bilim insanları, Venüs’te volkanik faaliyetlerin hala sürdüğüne ait şu anne dek bulunan en kuvvetli delillerden kimilerine ulaştılar. Venüs, Dünya’ya yakın bir komşu ve başlangıçta yüzeyinde su olduğu için, en Aka sorulardan biri, Dünya’nın yaşanabilir şartlara sahipken onun neden cehenneme benzediği. Volkanik faaliyetleri hakkında daha Çok şey öğrenmek, hem Venüs’ün hem de Dünya’nın evrimini açıklamaya yardım edebilir.

Bilim insanları Venüs’ün volkanlarla kaplı olduğundan haberdar olsa da bunlardan rastgele birinin hala aktif olup olmadığı uzun vakitten beridir bir münakaşa konusu. Şimdiyse, araştırmacılar, 1990-1992 yılları ortasında NASA’nın Magellan Uzay aracı tarafından gezegenin yüzeyinden toplanan radar imgelerini inceleyerek, bu volkanlardan en az bir adedinin Aka ihtimalle aktif olduğunu keşfetti. Gezegenin en Aka yanardağlarından ikisini barındıran Atla Regio bölgesindeki bir volkan bacasının sekiz ay ortayla çekilen iki imajı, Biçim değiştirdiğini ve bacanın aşağısında bir patlama ya da magma akışı olabileceğini gösterdi. ilim insanları bulgularını 15 Mart günü Science mecmuasında duyurdu ve birebir gün Teksas’a bağlı Woodlands kentinde düzenlenen Ay ve Gezegen Bilimleri Konferansı’nda paylaştı.

Massachusetts eyaletinin South Hadley kentinde bulunan Mount Holyoke Üniversitesi’nde astronom olan Darby Dyar, bunun “dikkat cazip bir keşif” olduğunu söylüyor. NASA’nın Kaliforniya, Pasadena’da bulunan Jet İtiş Laboratuvarı (JPL) tarafından denetlenen ve Venüs’te gerçekleştirilecek olan VERITAS vazifesinin baş araştırmacı yardımcısı olan Dyar, bu keşfin Uzay araştırmaları topluluğunu Venüs’ün nasıl işlediğini anlamaya bir adım daha yaklaştırdığını Anlatım ediyor ve 2030’dan sonraki yıllarda gezegenin yüzeyini haritalamayı hedeflediklerini belirtiyor. “Venüs’ün yüzeyinde hala etkin bir volkan faaliyeti olup olmadığına ait sıkıntı, bilgi eksikliği nedeniyle belirsizliğini koruyor” diye ekliyor.

CEHENNEM GİBİSİ BİR GEZEGEN

Gezegenin volkanik açıdan aktif olduğunu gösteren delillere ulaşmak hiç kolay olmadı. Venüs’ün barındırdığı -Dünya’nın atmosferinin kütlesinin 100 sert yoğunluğa sahip- kalın atmosfer ve 450ºC’ye varan çok yüksek sıcaklıklar, araştırma araçlarının ve diğer uyduların yüzeyi keşfetmesini güçleştiriyor. Şu anne dek, ilim insanlarının ulaştığı en sağlam bulgular Magellan Uzay aracından elde edildi.

Alaska Fairbanks Üniversitesi’nde jeofizikçi olan Robert Herrick ile VERITAS takımının bir üyesi ve tıpkı vakitte JPL’de bir radar bilimci olan Scott Hensley, volkanik aktiflik olduğu düşünülen alanların Magellan aracı tarafından elde edilen yüksek çözünürlüklü radar manzaralarını gözden geçirdi.

Buradaki zahmet, Magellan’ın 24 aylık misyon mühleti boyunca, gezegeni üç farklı döngüde görüntülemesi idi. Araç, her bir döngü esnasında radarını Venüs yüzeyine farklı bir açıyla doğrulttu. ilim insanlarının Vakit içinde yüzeyde gerçekleşen değişimleri aramak için farklı açılardan elde edilen manzaraları üst üste bindirmeleri ve onları hizalamak için araştırılan arazi üzerinde örtüşmeler bulmaları gerekiyordu.

Herrick, bu sorunu Arizona’daki Aka Kanyon’da apansızın Çok istikametten uçarak daha sonra karşı kanyon duvarlarına bakarken yüzeyi haritalamaya çalışmaya benzetiyor. “Bu Cin manzaralarda tıpkı şeyleri bulmaya çalışmak biraz daha güçleşiyor” diyor. Magellan’dan sağlanan manzaraların çözünürlüğünün düşük olması, denkleme Öbür bir karmaşa katmanı ekliyor. “Futbol alanı büyüklüğündeki bir alanın Biricik bir piksel halinde göründüğü bir yüzeye bakıyorsunuz” diye belirtiyor.

Bu durum, ABD’nin Blacksburg kentinde bulunan Virginia Teknoloji Üniversitesi’nde Venüs’ü inceleyen bir jeofizikçi olan Scott King’i de kaygılandırıyor. İmgelerin, kuşkucuları Venüs’ün volkanik açıdan aktif olduğuna ikna edecek seviyede kuvvetli bir İspat olup olmadığını sorguluyor. “Kanıt, bakan kişinin gözlerindedir” diyor.

Herrick ve Hensley, ulaştıkları datalara dair bu sınırlamayı kabul ediyor. Öte yandan, birebir vakitte, Dünya’da gözlemledikleri değişimlere yol açabilecek rastgele bir muadil volkanik Hadise tespit etmediklerini, Yine de bu durumdan Öbür bir şeyin Mesul olabileceği ihtimalini dışlayamadıklarını Anlatım ediyorlar.

King, gezegenin volkanik faaliyete sahip olduğuna inanmakta zorlanmıyor. Buna rağmen, VERITAS da iç olmak üzere, önümüzdeki yıllarda Venüs’te gerçekleştirilecek vazifelerin herkesi ikna etmek için gereken datalara ulaşmamızı sağlamasını ümit ediyor.

GÖZARDI EDİLEN BİR GEZEGEN

Ne Mevcut ki, VERITAS misyonu ertelendi; bu yüzden, King başlangıçta düşünülenden daha uzun bir müddet beklemek zorunda kalabilir. NASA, bu misyonu 2028 yılında başlatacak olsa da, Mars ve Jüpiter ortasında bulunan ve Güneş’in yörüngesinde dönen, metal açısından Güçlü bir asteroidi araştıracak bir öbür vazife olan Psyche’deki aksamanın üstesinden gelmek için, yine finansman tahsis etmek zorunda kaldı. Şimdilik NASA’nın elinde önümüzdeki yıllarda VERITAS misyonunun gerçekleştirilmesini sağlayacak bir fon var değil ve finansmana tekrar kavuşsa bile, vazife 2031’den Evvel başlayamayacak.

Dyar, VERITAS’IN 2030 yılından sonra başlatılmasının öteki vazifeler için de birtakım problemlere yol açabileceğini belirtiyor. Planlandığı haliyle, VERITAS sayesinde toplanacak olan topografik datalar, keşfetmeyi planladıkları alanları daha isabetli seçmeleri için NASA’nın DAVINCI ve Avrupa Uzay Ajansı’nın EnVision araçlarına Yardımcı olacak bilgiler sağlayacaktı. 2029’da fırlatılacak olan DAVINCI aracının Venüs’ün atmosferine bir araştırma uydusu yerleştirmesi ve 2030’ların başında fırlatılacak olan EnVision’ın, gezegen yüzeyinden yüksek çözünürlüklü radar imgeleri toplaması amaçlanıyor.

Venüs’ün incelenmesi, araştırmacıların yalnızca Dünya’nın nasıl işlediğiyle ilgili daha Çok bilgiye ulaşmasına yardım etmekle kalmayacak, tıpkı vakitte Güneş Sistemi’nin dışındaki ötegezegenlere dair daha Çok şey öğrenmelerine de yardım edecek. Dyar, “Yüzlerce, binlerce ötegezegen keşfediyoruz” diyor. “Ve bunların Aka kısmı Venüs’ü andırıyor” diye ekliyor.

Son yıllarda Fazla sayıda Uzay misyonu Mars’ı amaç alıyor; Ancak genel olarak Venüs, Kızıl Gezegen’e kıyasla Fazla daha Çok Dünya’ya benziyor. Herrick, yeni ulaşılan bulguların, insanları bakışlarını Venüs’e çevirmeye ve VERITAS’ı planlanan vakitte fırlatmaya teşvik edeceğini umuyor. “Venüs, hakikaten de Dünya’nın kardeşi” diye ekliyor.

Yazının özgünü Nature sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)