Warwick Üniversitesi
Warwick Üniversitesi öncülüğündeki gökbilimciler galaksimizde, yörüngesindeki gezegenlerden yıkıntı toplayan en eski yıldızı tespit etti ve bu yıldız, Samanyolu’nda keşfedilen en eski kayalık ve buzlu gezegen sistemlerinden biri oldu. ilim insanlarının ulaştığı bulgular 5 Kasım günü Royal Astronomical Society’nin aylık bülteninde yayınlandı. Araştırmada, Dünya’ya 90 ışıkyılı aradaki Nefes bir ak cücenin ve yörüngedeki gezegen sisteminin kalıntılarının 10 milyar yıldan daha İhtiyar olduğu sonucuna varıldı.
10,7 MİLYAR YILLIK BİR GEÇMİŞE SAHİP
Güneşimize benzeyenler de iç olmak üzere, yıldızların Aka kısmının yazgısı bir ak cüceye dönüşmek. ak cüceler, yakıtının tamamını tüketip Hariç katmanlarını uzaya saçan ve artık bir küçülme ve soğuma sürecinden geçen yıldızlardır. Bu süreç esnasında, yörüngede dolanan gezegenler kesimlerine ayrılır ve Bazen durumlarda dağılan enkazlar ak cücenin yüzeyine çekilerek yok edilir.
Bu araştırma doğrultusunda, Warwick Üniversitesi öncülüğünde çalışan bir astronomi grubu, Avrupa Uzay Ajansı’na ilişkin GAIA isimli Uzay gözlemevince saptanan iki olağandışı ak cüceyi modelledi. Araştırma grubunun daha Çok tahlile tabi tuttuğu yıldızların her ikisi de gezegen enkazlarıyla kirlenmiş durumda; biri alışılmadık seviyede mavi, başkasıysa Lokal galaktik mahallemizde bugüne dek saptanan en Nefes ve en Kırmızı yıldız.
Gökbilimciler, “kırmızı” yıldız WDJ2147-4035’in ne kadar müddette soğuduğunu anlamak için GAIA, Karanlık Güç Araştırması ve Avrupa Güney Gözlemevi’nde bulunan X-Shooter aracından elde edilen spektroskopik ve fotometrik dataları kullanarak, yıldızın yaklaşık 10,7 milyar yaşında olduğunu ve 10,2 milyar yılını bir ak cüceye dönüşerek geçirdiğini ortaya çıkardılar.
Spektroskopi, bir yıldızın atmosferinde bulunan elementlerin farklı renklerdeki ışığı ne kadar Vakit boyunca emdiğini saptayabilen ve bunların hangi elementler olduğunu ve ne kadarının atmosferde var olduğunu belirlemeye yardım eden, yıldızdan gelen ışığın farklı dalga boylarındaki tahlilini içerir. Araştırma takımı, WDJ2147-4035’in spektrumunu inceleyerek, yıldızda biriken sodyum, lityum, potasyum ve süreksiz olarak tespit edilen karbon metallerinin mevcudiyetini ortaya çıkardı ve bulgular onu şu anne dek keşfedilen en eski metalle kirlenmiş ak cüce haline getirdi.
GEZEGENLERİN EVRİMİNE AİT YENİ BİLGİLERE ULAŞILDI
Mavi olan ikinci yıldız WDJ1922+0233, WDJ2147-4035’ten sadece biraz daha genç ve Dünya’nın kıtasal kabuğunu andıran bir bileşime sahip olan gezegen kaynaklı enkazlarla kirlenmiş halde. ilim takımı, düşük ısıdaki yüzey sıcaklığına rağmen WDJ1922+0233’ün mavi renginin, olağandışı helyum-hidrojen karşımı atmosferinden kaynaklandığı sonucuna ulaştı.
Diğer yandan, Kırmızı olan WDJ2147-4035 yıldızının barındırdığı neredeyse saf haldeki helyum ve yüksek yer çekimli atmosferinde Mevcut olan yıkıntı yıldızın bir ak cüceye dönüşümünden sağ kurtulan eski bir gezegen sisteminden geriye kalanlardan oluşuyordu ve gökbilimcilerin, bunun en eski gezegen sistemi olduğu sonucuna varmasına imkân tanıdı.
Warwick Üniversitesi Fizik Bölümü’nde doktora öğrencisi olan araştırma başyazarı Abbigail Elms, şöyle konuştu: “Bu, metalle kirlenmiş haldeki yıldızlar, Dünya’nın eşsiz olmadığını, Dünya’ya benzeri gezegensel yapılara sahip Öbür gezegen sistemleri olduğunu gözler önüne seriyor. Mevcut olan Tüm yıldızların yüzde 97’si ak cüce haline istikbal ve kozmosun her yerinde o kadar çoklar ki, Özellikle de bu nihayet derece havalı olanları anlamak Aka Ehemmiyet taşıyor. Galaksimizde Mevcut olan en eski yıldızlardan meydana gelen soğuk ak cüceler, Samanyolu’ndaki en eski yıldızların yörüngesinde dönen gezegen sistemlerinin oluşumu ve evrimine dair bilgi sağlıyor. Geçmişte Samanyolu’nda Dünya’ya benzeyen gezegenlerce kirletilen en eski yıldız kalıntılarını ortaya çıkardık. Bu olayın 10 milyar yıllık bir ölçekte meydana geldiğini ve bu gezegenlerin Dünya oluşmadan Fazla daha evvelce yok olduğunu düşünmek şaşkınlık verici.”
EVRENİN GEÇMİŞİNE VE GELECEĞİNE BAKABİLECEĞİZ
Bunun yanı sıra, gökbilimciler, bu metallerin yıldızın çekirdeğinde ne süratle battığını tespit etmek emeliyle yıldızın spektrumlarını da kullanabiliyorlar ve bu, vakitte geriye yanlışsız bakmalarına ve bu metallerin her birinin Özgün gezegen gövdesinde ne oranda bulunduğunu belirlemelerine imkân sağlıyor. Bu malzeme seviyelerini, kendi güneş sistemimizde Mevcut olan astronomik objelerle ve gezegen kaynaklı materyallerinkiyle karşılaştırarak, yıldız şimdi ölmeden ve bir ak cüceye dönüşmeden Evvel bu gezegenlerin ne durumda olacağını öngörebiliriz; bununla birlikte, WDJ2147-4035’in durumunda, bunu yapmanın hayli güç olduğu kanıtlandı.
Abbigail, “Kızıl yıldız WDJ2147-4035, yığılan gezegensel yıkıntı lityum ve potasyum açısından Güçlü olduğu ve kendi güneş sistemimizde bilinen hiçbir şeye benzemediği için hâlâ gizemini koruyor. O, çok soğuk yüzey sıcaklığı, onu kirleten metaller, ileri yaşı ve manyetik oluşu onu nihayet derece nadir bulunur hale getirdiği için, ziyadesiyle İlgi cazip bir ak cüce” diyor.
Warwick Üniversitesi Fizik Bölümü’nden Profesör Pier-Emmanuel Tremblay, şu sözleri kullanıyor: “Bu İhtiyar yıldızlar günümüzden 10 milyar yıldan daha uzun bir mühlet Evvel ortaya çıktığında, metaller evrim geçiren yıldızlarda ve devasa yıldız patlamalarında meydana geldiği için, şimdikine kıyasla cihan metal bakımından daha yoksuldu. Gözlemlenen iki ak cüce, Güneş Sistemi’nin meydana geldiği şartlardan farklı, metaller bakımından yoksul ve gazlar bakımından Varlıklı olan bir ortamdaki gezegen oluşumuna dair heyecan verici bir nazar imkânı sunuyor.”
Yazının özgünü phys.org sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Yorum Yok