Jennifer Nalewicki
Uzun vakitten beridir, antik Mısırlıların mumyalama sürecini mevtin akabinde bir vücudu muhafaza usulü olarak kullandıklarına inanılmaktaydı. Öte yandan, yakında kapılarını açacak olan bir stant aslında emelin asla bu olmadığını ve bundan fazla, bu detaylı gömme tekniğinin, ölen insanları ‘ilahi hayata yönlendirmenin bir yolu’ olarak kullanıldığını gözler önüne seriyor.
İngiltere’de bulunan Manchester Üniversitesi’nin Manchester Müzesi’nde vazifeli araştırmacılar, istikbal yılın başlarında ziyarete açılacak “Mısır’ın Altın Mumyaları” isimli standın hazırlıklarının bir kesimi olarak, yaygın görülen bir yanılgıya dikkat çekiyorlar. Mumyalama sürecinin hedeflenen emeline ait bu yeni görüş, mumyalar hakkında öğrencilere öğretilenlerin Aka kısmını tam manasıyla altüst ediyor.
‘BÜYÜK BİR U DÖNÜŞÜ’
Müzenin Mısır ve Sudan kısmının küratörü olan Campbell Price, Live Science’a verdiği demeçte “Bu Aka bir U dönüşü” diyor. O halde, bu yanlış anlayış bu kadar uzun mühlet boyunca tam olarak nasıl gelişti? Price, Batı’nın önderliğinde gelişen görüşün, yanlış bir formda, antik Mısırlıların ölülerini balıkları saklar üzere koruduklarını zanneden Viktorya devri araştırmacılarıyla Bir arada ortaya çıktığını söylüyor. Pekala, bunun sebebi neydi? Her iki süreç de birebir bileşeni içermekteydi: Tuz.
Price, “Burada yatan fikir, daha sonraki bir vakitte Yemek üzere balıkları korumaktı” diyor: “Bu nedenle, insan bedenine yapılan sürecin balıklara yapılanla tıpkı olduğunu düşündüler.”
Bununla birlikte, antik Mısırlılarca kullanılan tuzlu unsur, günlük avı korumak hedefiyle kullanılan tuzdan farklıydı. ‘Natron’ ismiyle bilinen ve doğal yollarla oluşan (sodyum karbonat, sodyum bikarbonat, sodyum klorür ve sodyum sülfat karışımı) bu mineral, Nil ırmağının yakınlarında bulunan göl yataklarının etrafında çokça bulunuyor ve mumyalama sürecinde hayati değere sahip bir bileşen olarak fonksiyon görüyordu.
Price, “Natron’un Tapınak merasimlerinde kullanıldığını ve Allah heykellerinin üzerine sürüldüğünü de biliyoruz” diyor: “Temizlik yaparken kullanılıyordu.”
Price, birçok Vakit mumyalarla ilişkilendirilen bir Öbür materyalin ise yaradanlara sunulan bir armağan vazifesi gören tütsü olduğunu belirtiyor.
İŞLEM VÜCUDU İLAHİLEŞTİRMEYİ AMAÇLIYORDU
Price, “Buhur ve müre baktığınızda, bunlar İsa’nın Hıristiyanlık kıssasında de yer Meydan üç müneccimin [‘Üç Bilge Kral’* diye de anılır] sunduğu armağanlarıydı” diyor: “Antik Mısır tarihinde, bunların bir Allah için de Müsait armağanlar olduğunu biliyoruz. Hatta antik Mısır’da tütsü sözü ‘senetjer’ idi ve sözün tam manasıyla ‘ilahi kılmak/kutsallaştırmak’ manasına gelmekteydi. Bir tapınakta tütsü yakmak Müsait bir davranış, zira bu bir rabbin konutudur ve tütsü yeri ilahi kılar. Bununla birlikte, bir vücutta tütsü reçineleri kullandığınızda, onu ilahi ve tanrısal bir varlık haline getirirsiniz. O vücudu müdafaanız gerekmez.”
Tıpkı Mısırlılar üzere, Viktorya Dönemi’nde yaşayan Mısırbilimciler de ölenlerin öteki dünyada vücutlarına muhtaçlık duyacaklarına inanıyorlardı ve bu durum, mumyalama sürecinin yanlış biçimde anlaşılması durumuna daha Çok dayanak sağlıyordu.
Price, “Öteki dünyada bedeninizin tam olması gerektiğine dair Viktorya devri görüşlerinden ortaya çıkan bir biyomedikal saplantının Mevcut olması, hiç de Yardımcı olmadı” diyor: “Bu süreç, İç organların bedenden çıkarılmasını içeriyordu. Bunun gerçekte biraz daha derin bir Mana taşıdığını düşünüyorum… Ve temelde, ölen insanın dönüştürülmesi nedeniyle, vücudu ilahi bir heykel haline getirmekle irtibatlıydı.”
MASKELER KUSURSUZLUĞUN ARACIYDI
Arkeologlar, birçok Vakit ölen şahısla benzerlik gösteren bir lahit içine yerleştirilmiş mumyalar buluyorlar. Price, “İngilizcede ‘mask’ [tr. maske] sözü, sizin kimliğinizi gizleyen bir ögedir; bir tasvir, sizin kimliğinizi yansıtır” diyor: “Bu objeler, levhalar ve maskeler, ilahi biçime kusursuzlaştırılmış bir Görüntü kazandırır.”
Müze, açılacak standın bir modülü olarak antik Mısır mezarlarıyla ilişkili bir Küme mezar maskesi, levhalara çizilmiş portre ve lahit sergileyecek ve mumyalama sürecinin gerçek amacına ait daha Çok İspat sunacak.
“Mısır’ın Altın Mumyaları” standı 18 Şubat 2023 tarihinden itibaren Manchester Müzesi’nde ziyarete açılacak. Bunun yanı sıra, müze, yaklaşan standa eşlik etmesi gayesiyle Price’ın kaleme aldığı ve tıpkı ismi taşıyan bir kitap yayınladı.
*İncil’de Üç Bilge Kral’ın isimleri Gaspar, Melkior ve Baltazar diye anılır.
Yazının özgünü Live Science sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Yorum Yok