İZMİR – 6 Şubat 2023’de Maraş merkezli gerçekleşen ve 11 ili etkileyen zelzelelerde on binlerce insan ve hayvanın yanı Dizi oluşması yüzyıllar almış tarihi dokuyu da kaybettik. Çöken binlerce Bina ortasında korunması gereken kültür varlığı statüsünde birçok Bina da bulunuyor. mesela Antakya Kurtuluş Caddesi üzerindeki yapılar neredeyse haritadan silindi. Yine Antep Kalesi, Adıyaman ulu Cami, Diyarbakır surları, İskenderun Latin Katolik Kilisesi, Antakya Habib-i Neccar Cami, Hatay Meclis Binası, Antakya Saint Pierre Kilisesi sarsıntıda hasar gören Değerli Bina kümelerinden yalnızca birkaç tanesi.
Depremin 18’inci gününde Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, tescilli yapıların ve yıkıntı altında kalan kültür varlıklarının kurtarılması için Afet Bölgesi Hafriyat Başkanlığı oluşturacaklarını açıkladı. Ersoy, tescilli yapılara müdafaa levhaları takarak enkazının kaldırılmasını engellediklerini aktardı. Bireylere ve vakıflara ilişkin tescilli yapıların tekrar inşa edileceğini belirtirken, bu süreçlerin tümüyle bakanlık denetiminde gerçekleştirileceğinin de altını çizdi. Konuşmasının sonunda Hatay’da yeni bir öykü yazacaklarını belirten Ersoy, “Özel şahıslara ilişkin yapılarla ilgili de yönetmeliğimizde düzenlemeye gideceğiz. Onlara hem maddi hem teknik takviye sağlayacağız. Antakya için bir kültür rotası oluşturacağız. Tescilli yapıları büsbütün ayağa kaldıracağız” diye konuştu.
MUHAMMET ARSLAN: çok SÜRATLİ BİR BİÇİMDE ALANA İNMEYİ PLANLIYORUZ
Toplantıya ilim konseyi üyesi olarak çağrıldığı belirtilen Kars Kafkas Üniversitesi Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi Muhammet Arslan ise Afet Bölgesi Hafriyat Başkanlığı kurma kararı aldıklarını açıkladı. Hafriyat başkanlığı tarafından yıkıntı haline gelen binalardaki mimari modüllerin inançlı bir halde toplanacağı bilgisini veren Arslan, “Hatay merkezli olmak üzere afet yaşayan diğer vilayetlerimizdeki tescilli yapılarda da bu çalışmaları gerçekleştirmiş olacağız. Bölgede ikamet eden yahut bölgedeki üniversitelerde tahsil gören arkeoloji ve sanat tarihi kısmı öğrencilerine öncelik vermek üzere 2 günde Fazla süratli bir formda alana inmeyi planlamaktayız” dedi.
Bu açıklamayı izleyen saatlerde toplumsal medyada kazılara başvurulacak adaylar için bir Davet yapıldı. #sizeihtiyacımız Mevcut hashtag’i ile yapılan Davet Doç. Dr. Muhammet Arslan’dan geliyordu. Aslan, “Afet Bölgesi Hafriyat Başkanı” olarak resmi olmayan bir Gmail hesabına, istekli olmak isteyen öğrencilerin özgeçmiş yollamasını istiyordu.
. ‘BU KADAR KAPSAMLI BİR HAFRİYAT BAŞKANLIĞI çok GERÇEKÇİ DEĞİL’
Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy’un sarsıntının akabinde yaptığı İzah ve Çabucak ardından Muhammet Arslan’ın Afet Bölgesi Hafriyat Lideri olarak görevlendirilmesi akademisyenlerden reaksiyon topladı. Bölgede çalışan bir akademisyen Muhammet Arslan’ın birçok kültüre, etnisiteye ve dine konut sahipliği yapan Antakya ve etrafına hafriyat lideri olarak görevlendirilmesinden Tasa duyduklarını belirtirken Öbür bir akademisyen de alınan kararı gayriciddi bulduğunu Anlatım etti.
Afetler yüzünden Aka yıkıma uğramış Eski Van Şehri’nde 10 Yıl boyunca arkeolojik kazılara başkanlık yapan Doç. Dr. Erkan Konyar, arkeolojik kalıntıların bulunduğu zelzele alanlarında hangi tekniklerin izleneceğini bu kadar kısa müddette belirlemenin epeyce sıkıntılı bir durum olduğunu söyledi. Aslında “Afet Bölgesi Hafriyat Başkanlığı” tarifi da epeyce problemli. 11 ile yayılan bir zelzele bölgesinden bahsediyoruz. Neredeyse her bir Bina için bir hafriyat lideri ve takım belirlenmesi gerekirken bu kadar kapsamlı bir hafriyat başkanlığı tarifinin Fazla gerçekçi ve uygulanabilir olmadığını Anlatım eden Konyar, kelamlarına şöyle devam etti:
“Antakya ve İskenderun’da hasar gören tarihi doku farklı yapısal ve kültürel Ira taşıyor. Arkeolog ve sanat tarihçilerin yanında bu alanlarla bağlı disiplinlerde çalışan ilim insanlarının müdahil olabileceği bir grup kurulmalı. Tekrar çalışmalara başlamadan evvel, yüzey kalıntılarının üç boyutlu görüntülemelerinin yapılması ve öncelikle bu bilgiler çalışıldıktan sonra her Bina için Müsait modellerin geliştirilmesi gerekiyor. Tahminen de her Bina için, muhtaçlıkları çerçevesinde oluşturulacak çalışma takımları oluşturulmalı. Lakin hafriyat grup listesine baktığımızda Özellikle hafriyat reis ve yardımcılarının hatta öğrencilerin Tüm bunlara dikkat edilmeden süratli bir halde oluşturulduğunu görüyoruz. Bu formda kültür varlıklarına ön yargılarıyla yaklaşan ilim insanlarının yapacağı müdahaleler yapılar üzerinde ve eski eser siyasetimiz için Geri dönülmez yaralar açabilir.”
‘GAYRİCİDDİ BİR KARAR’
Kültür Bakanlığı tarafından süratli bir biçimde Afet Bölgesi Hafriyat Başkanlığı oluşturulmasını eleştiren bir akademisyen de, “Ülkemizin tarihi açısından Fazla kültürlü ve Değerli bir bölge. Bu türlü Değerli bir bölge için alınan karar ise gayriciddi bir karar. Bakanlık ilim insanlarını bir toplantıya çağırmalı ve hususun uzmanlarından oluşan bir grup kurmalıydı. lakin bu yapılmadı. Bu misyonu kendi görüşlerine yakın bir bireye yükledi ve o şahıs de Yeniden gayrıciddi bir biçimde Özel hesabından paylaşım yaparak davette bulundu. Bakanlığın bu kararı bölge için hayli düşündürücü ve yanlışsız bir davranış formu değil. Umarım en kısa vakitte bu karardan dönülür” diye konuştu.
. ‘ANTAKYA VE ETRAFINDAKİ KÜLTÜREL DOKU İÇİN DERT DUYUYORUZ’
Muhammed Arslan’ın Antakya üzere Fazla kültürlü bir kente hafriyat lideri olarak görevlendirilmesinin Biricik başına sıkıntılı bir durum olduğunu belirten bir Öbür akademisyen ise, Arslan’ın toplumsal medya paylaşımlarında ilim insanı olarak tarafsız olmadığını açıkça lisana getirdiğini belirtti.
“AK Parti’ye yakınlığı ile bilinen Arslan’ın hafriyat başkanlığını yürüttüğü Ani’de birçok tartışmalı onarım uygulamalarına imza attığını biliyoruz. Hazırladığı Birden tanıtım görüntülerinde kullandığı fetih marşları ve sloganları ise klasik oldu. Mehmet Arslan için kültürel varlıklar ayrıştırılmış, kimileri olabildiğince ötekileştirilmiştir. ilim insanı tarafsızlığından eser yoktur. Bu nedenle birçok kültüre, etnisiteye ve dine konut sahipliği yapan ve bu zenginliği ile farklı bir yeri olan Antakya, İskenderun üzere kentlerdeki kültürel dokunun tekrar görünür hale getirtilmesi noktasında Aka bir Tasa duyuyoruz. Birden tanıtım görüntüsünde fetih marşları çalan bir insan Antakya’daki kültür mirasına nasıl sahip çıkabilir ki?”
Yorum Yok