Royal Astronomical Society
Teksas Üniversitesi ve Arizona Üniversitesi’nden gökbilimciler, kainatın erken kademelerinde ortaya çıktığı bilinen en Aka galaksilerden birinde, süratle büyüyen bir kara delik bulunduğunu keşfettiler. Galaksinin ve merkezinde yer Meydan kara deliğin keşfi, birinci üstün kütleli kara deliklerin oluşumuna ait yeni ipuçları barındırıyor. Yeni araştırma, Royal Astronomical Society’nin aylık bülteninde yayınlandı.
Şili’deki bir radyo gözlemevi olan Atacama Aka Milimetre Dizisi (ALMA) aracılığıyla gerçekleştirilen müşahedeleri kullanan araştırma grubu, bu yeni muhteşem kütleli kara deliğe konut sahipliği yapan ve ‘COS-87259’ ismi verilen galaksinin çok bedellere sahip olduğunu ve yaklaşık bir milyar Tane Güneş’in kütlesine muadil ölçüde yıldızlararası toz barındıran Samanyolu’ndan 1000 kat daha Çok yıldız oluşturduğunu tespit etti. Galaksi hem bu ağır yıldız oluşumu patlamaları hem de merkezde büyümekte olan harika kütleli kara delik nedeniyle dikkat alımlı biçimde parlıyor.
TOZLARIN ALTINDA GİZLENEN SIR
Kara delik, neredeyse Tüm ışığının elektromanyetik spektrumun orta kızılötesi aralığında yayılmasına yol açan kozmik ‘toz’ tarafından ağır bir formda çevrelenen yeni bir ilkel kara delik çeşidi olarak sınıflandırıldı. Bunlara ek olarak, araştırmacılar, (çoğu Vakit ‘aktif galaktik çekirdek’ diye anılan) büyüme kademesindeki bu muhteşem kütleli kara deliğin, konut sahibi galakside nerdeyse Fer suratında devinim eden kuvvetli bir husus jeti yarattığını da ortaya çıkardılar.
Günümüzde, Derhal derhal her galaksinin merkezinde Güneş’ten milyon ilâ milyarlarca kat daha Aka kütleye sahip olan kara delikler bulunuyor. Bilhassa de bu objelerden birkaçı cihan şimdi Fazla gençken oluştuğundan, ilim insanları için bu muhteşem kütleli kara deliklerin birinci sefer nasıl oluştuğu sıkıntısı sırrını muhafazayı sürdürüyor. Bu kaynaklardan yayılan ışığın bizlere ulaşması Fazla uzun sürdüğü için, şu anda onları geçmişte Mevcut oldukları halleriyle görüyoruz; Laf konusu keşifteyse, cihanın şu anki yaşının yaklaşık yüzde 5’ine denk istikbal biçimde, Aka Patlama’dan sırf 750 milyon Yıl sonra ortaya çıkmıştı.
Bu yeni gök cismine ait Özellikle şaşırtan olan konu, alışılmış biçimde buna benzeri (dolunayın 10 katından daha küçük) objeleri saptamak maksadıyla kullanılan görece Ufak bir sema alanında tanımlanmış olması ve bu durum Evren’in en erken etaplarında buna emsal binlerce kaynak olabileceğini düşündürüyor. İşte bu, daha evvelki bilgilere kıyasla tam manasıyla beklenmedik bir bulgu.
YENİ SORULARI GÜNDEME GETİRDİ
Evren’in en erken devirlerinde oluştuğunu bildiğimiz öbür yegâne üstün kütleli kara delik sınıfı, kozmik tozun tam olarak çevrelemediği etkin kara delikler olan ‘kuasarlar’dır. Bu kuasarlar, COS-87259’a emsal uzaklıklarda nihayet derece nadir görülür ve gökyüzünün tamamına bakıldığında sırf sonlu sayıda bulunur. COS-87259’un ve barındırdığı kara deliğin beklenmedik keşfi, en eski periyotlarda ortaya çıkan muhteşem kütleli kara deliklerin bolluğu ve bunların tipik biçimde merkezinde meydana geldikleri galaksi çeşitlerine dair birkaç soruyu gündeme getiriyor.
Araştırma makalesinin başyazarı ve şu anda ABD’nin Austin kentindeki Texas Üniversitesi’nde Doktora Sonrası Araştırma Vazifelisi olan Ryan Endsley, şu sözleri kullanıyor: “Ulaşılan sonuçlar, çok derecede eski olan üstün kütleli kara deliklerin, muhtemelen mesken sahibi galaksilerdeki aktiviteye bağlı ağır yıldız oluşumunun bir sonucu olarak, birçok Vakit toz tarafından ağır bir biçimde gizlendiğini gösteriyor. Bu, Öbür ilim insanlarının birkaç yıldan beridir varsayım ettiği bir şey ve bu senaryoyu destekleyen birinci direkt gözlemsel ispatı görmek nitekim hoş.”
Günümüz cihanında de üstte gösterilen ‘Arp 299’ üzere daha Lokal olan misal obje cinsleri keşfedildi. Bu sistemde, iki galaksi çarpışarak ağır bir yıldız patlaması yaratıyor ve iki galaksiden birinde büyümekte olan üstün kütleli kara deliğin ağır biçimde gizlenmesine neden oluyor.
Endsley, “Daha Evvel hiç kimse Evren’in başlangıç evrelerinde buna emsal bir gök cismi keşfetmeyi beklemiyordu. Bu keşif, Evren’in Ömür mühleti içerisinde nasıl olup da bu türlü erken bir vakitte milyarlarca Güneş kütlesine sahip bir kara deliğin ortaya çıkabildiğine ve Evren’in yanı Dizi en Aka galaksilerin birinci olarak nasıl evrimleştiğine dair Fazla daha isabetli bir anlayışa ulaşmak doğrultusunda atılan bir adım niteliği taşıyor” diye ekliyor.
Yazının özgünü Scitech Daily sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Yorum Yok