BluTV polisiye işlerinde antoloji üslubunu benimserken “Alef”in akabinde “Bozkır” da yıllar sonra yeni bir kıssa ile döndü. Temanın korunup baş komiser Seyfi’nin yeni bir Olay için kolları sıvadığı sıra olayların geçtiği hayali ilçenin de ismi olan “Kırık hayatlar” alt başlığıyla yayınlandı. Diziyi değerlendirmeye geçmeden ikinci dönemin konusunu kısaca aktaralım.
‘BOZKIR’DA İKİNCİ SEZON
“Bozkır” psikopat bir katilin mezbahaya çevirdiği izbe bir işlikte açılır. Seyfi ile Payidar zanlıyı köşeye sıkıştırırlar. Zanlı umursamaz bir haldedir. Payidar (Furkan Andıç) öfkeye kapılıp silahı doğrultur. Yılların deneyimi Seyfi (Yiğit Özşener) genç meslektaşını durdurarak vazifesi yargıya devredeceklerini hatırlatır. Biraz da kendi Tasa deneyiminin, geçmişte karıştığı yaralama olayının tesiri vardır bu teklifte. İki odak ortasında kalan Payidar’ın dikkati dağılır ve Vakit kazanan psikopat vurur genç polisi. İki Yıl sonra Payidar’ı, arabasının kaportasındaki “katil polis” yazılaması başında sıkıntıdan çıkmış hâlde buluruz. Seyfi ile tıpkı emniyette çalışmalarına rağmen iki Yıl evvelki uyuşmazlık bir Cin hasımlığa dönüşmüştür. Seyfi oranın yerlisi olmakla övünen takım arkadaşı Tarık (Özgür Cem Tuğluk) ile kapanmış bir evrakın peşine düşerken ilçede Nakit toplayıp kaçtığı düşünülen Aliço’nun bankasında bir müdür meyyit bulunur. Cinayetler çoğalınca Payidar ile Seyfi’nin yolları bir daha kesişir. Sapık bir seri katil (Şafak Cemal Toktaş) bayanları gaye almakta, parasını kaptıran kasabalılarsa öfkeyle Aliço’yu aramaktadır.
TAŞRA: BASTIRILIP DURULAN
“Bozkır”ın birinci dönemi (2018-2019) yayınlandığında Nuri Bilge Ceylan’ın (NBC) “Bir Vakitler Anadolu”da sinemasını çoktan izlemiştik. 2011 üretimi sinema bozkırın tanımını geçiyor, kültürel ve toplumsal eşkalini verip bu tarafıyla kült mertebesine erişiyordu. Anadolumuzun hoş toprağı ciğerlerdeydi. Gitmesek de görmesek de suluyorduk o toprağı, bir fidanı büyütüyorduk cürüm birliğiyle… Ceylan daha sonra (2014’te) Nevşehir Uçhisar’da “Kış Uykusu”nu, biraz kuzeybatıya çıkarak “Ahlat Ağacı”nı çekti. Anadolu’da kabahatin, yalnızlığın ve çaresizliğin binbir tonuna doyduk böylelikle. Üstelik Semih Kaplanoğlu, Emin Alper ve daha birçok direktörün sinemalarıyla Birlikte taşra, Anadolululuk ile özdeşleşmiş; ona bakış, politik farklılıklar arz etse de bir ucubeliği vurgulamaya başlamıştı. Bu ucubelik Daimi atıf yapılan, çağrılıp duran bir bilgiye dayanıyordu: Bastırılmış olan. Veya Şen bir şiveyle/öykünmeyle söylersek “bastırılıp duran.”
Bozkır inkar ve ihmalin adresiydi tıpkı vakitte. Bu sinemalar de “bastırılmış olanın bizdenliği”ni, bize dair vasfını, öbür bir deyişle “şehirde ehlileştirdiğimiz bizdenliği” eşeleyip tüten buharı soluma eforumuzun, günah çıkarma törenimizin sonucuydu. Taşra kentin oyuncağıydı bir Defa daha. Şehrin/şehirlinin merhamet hissine ve üstünlük taslama hobisine hizmet ediyordu. Kente çekiliyordu taşranın hikayeleri. İster Hayal kırıklığı ister seri cinayet ister fantazya ister riya hepsi de kente, yarım yamalak dileklerin ve değneksiz yürüyemeyen siyasi görüşlerin tatminine yarıyordu. Halbuki Anadolu artık Anadolu’da değildi, Aka kentlere göç dalgalarıyla birincinin gölge düşmüş, akabinde kapital birikmiş ve Son 28 Şubat’ın rövanşı yirmi yıllık bir “özverili çalışma” ile alınmıştı. Anadolu söküp atılamaz bir biçimde kentteydi ve Belde de gemileri yanmış bir Anadolu’ydu. Bunu bugünkü “bozkır suçu” retoriğine bakarak kestirebiliyoruz.
Kriminal bozkır, Yaş ve sisli bir gecede Arnavut kaldırımlarında koşulan Belde polisiyelerinden çok bir (programın ünlü bir sahnesinde Sarı Bıyık’ın yaptığı gibi) tabureye çıkıp anne rahmine (öze) dönmek istercesine büzülen 90’lar “Gerçek Kesiti”nde hissettiriyor kendini. Programın neredeyse bütün kısımları kıyı mahallelerde ve “muhafazakâr aile büyüklerini kızdırır mıyım” tedirginliği eşliğinde geçiyordu. Değnek ve yasak dehşetiyle… Bu tedirginlik, bu kıyı mahalle hataları kentteki bozkırın en Kolay sözüydü. step yalnızca sazını kelamını, otorite karşısında öne eğilen başını ve zayıfa boyun eğdiren yaklaşımını getirmemiş, kendi hatasını da taşımıştı. Urganını, tüfengini, bıçağını koymuştu terkisine… Bu kabahat, gurbetteki mahcubiyeti yenmiş bozkırın hükmetme sevdasının bir yansımasıydı, orman kanunun izdüşümüydü. Anadolu, kentte birikip biriktirdikten sonra sinip sindirme ikilemini yaşamış, bir survivor haritalandırmıştı. Bugün de bozkırın cürümlerine baktığımızda, onları “keşfettiğimizde” bunların 90’lar reality show’larının bir devamı olduğunu görüyoruz. Ve bu durum da “neden bizim seri katilimiz yok” sorusunu yanıtlamamızı sağlıyor: Bizim seri katilimiz yok, zira bizim kentimiz yok!
Ve bugün, “Bozkır” yıllar sonra ikinci dönemini yayınladığında sinemamızda Anadolu sömürüsünün tam gaz sürdüğünü biliyoruz. Sanat sineması, şenlik sineması, “yapraklı film” oluyor ve taşra kıssaları kentteki taşralıların kaleminden çıkıp mükafatlar alınmaya gidiliyor. Meydan kentteki taşra, veren Belde (aşırı kentliler, İKSV falan). İzleyen kentteki taşralı, kaydedilen taşra… Doğrusu Meydan da razı değil satan da! fakat bir biçimde dönüp duruyor bu değirmen. Dönüp duran!
ÖYLE BİR YER Kİ PASTADAN KİMSE ÇIKMAZ fakat PASTA DA PAYLAŞILMAZ
Dizide step yozlaşmışlığı, kapalı toplumun dedikoducu ve isterik tonları üzerinden betimlenirken şahsî çürümelere Şahit oluyor diğer taraftan Aka kırılmalar izliyoruz. Durmadan mısır koçanı kemiren mizojinist katil cinayet işleyip kurbanlarını varillere “sığdırırken” Siyaset (Osmanlı’da yaygın manasıyla idam cezası) de doludizgin yapılıyor. Taşra iktisadı, Ufak dolandırıcının yastık altı birikimlere dadandığı, paranın “harcanamadığı” yerde kazıkla(n)manın, çarp(ıl)manın devreye girdiği bir iktisat. Bu iktisat bireylerin açgözlülüğünden öte toplumun merkezden kopukluğunu, güvensizliğini de gözler önüne seriyor. Beşerler Aka bankalardan ümidi kesmişler ki Ufak hesaplar açacak bankalara yöneliyorlar. “Bir koy üç al” pohpohu bir yana kendi dolandırıcısını kendi seçen Ufak yöre halkı dolaysız bir demokrasi/piyasa serbestisi örneği de sergiliyor! Aka kapitalistin tekdüze şubesi yerine kentin işlek noktalarına karton adamlarını dikmiş Ufak girişimcinin diğerlerini (bittabi safları) çarparak cebini doldurmasını istiyor. Sonlu kaynaklara rağmen sınırsız istemin taşradaki karşılığı safları tokatlayıp safları sıklaştırırken sistemsiz bir ekonomiyi bereketlendirmekte. Zati taşranın hesap kitap işleriyle ortasının yeterli olmadığını 1974 imali “Köyden İndim Şehire” gösteriyordu. Işık içinde yatsın, Zeki Alasya “dosbin doğuzyüz dossan yedi, dosbin doğuyüz dossan sekiz” diye saydıkça, bine hiç varamadıkça bu iktisadın planlı bir avantacılığa dahi yükselemediği ve yatırımların Aka ölçüde yastık altında kaldığı anlaşılıyordu. Kafadarların parayı kente taşıma gayretleri da Duru bir yargı bildirmiyordu. Anadolulu, özelde Kayserili uyanık olmaya uyanıktı ancak Aka kenti tam manasıyla fethedemiyordu. Saatini Aka kentin saatine nazaran ayarlayamıyor, saat kuleleri, dikili taşlar önünde kayboluyordu! Birebir Devre izlediğimiz Nöri Gantar tiplemesi de “Anadolu’nun dönüşü”nde şahlanan siyasal iktidarın habercisiydi adeta.
İşin toplumsal kısmı ise epey karışık. “Bozkır”ın geçtiği yerleşimde Alevi-Sünni bir ortada yaşıyor. Buna ne kadar “bir arada” denir, tartışılır. Aleviler; Sünniler tarafından her Lahza yaftalanmaya Amade bir köşeye büzülmüş, yaşama katılmaya çalışıyorlar. O denli ki bir siteye sıkışmışlar ve dişe dokunur Biricik itirazları babası polis tarafından öldürülmüş bir çocuğun, polis olduğunu öğrendiği yeni komşusunun otomobiline “katil” yazmasından ibaret. Alevileri kültürde ve nispeten toplumsal alakalarda tutan, mahallesini ayırsa da step üst kimliğinden ayrıştırmayan sıra Amel siyasi bağlantılara gelince ortalamacı bir mezhep tanımıyla yetiniyor. Elini şöyle bir suya tutup sabuna pek ilişmiyor. Çocuğun “çaresiz” aksiyonuna karşılık ablanın gönlünü polise kaptırması ve kanı kaynayan kardeşini toylukla, Alevi kültürünü kavrayamamakla değerlendirmesi, diğer yanağını uzatması öğütlenen/öngörülen Alevilerin nasıl kıstırıldığını da Aleni etmekte: Tatlı lisanla güler yüzle! Resmi Kuruluş çalışanları Alevilerin asla ve kata ayrımcılığa uğramayacaklarını savunurken halk hizmeti veren taraf olmaları itibariyle bu türlü bir durumun hissesilmesinden/dile getirilmesinden dahi hicap duyuyorlar. Halbuki kamera bu resmi ağızlardan, idealist jest ve mimiklerden ayrıldığında bir aidiyet tartışmasıyla karşı karşıya kalıyoruz. Devletin resmi bir dini var, İslam. Lakin resmi bir mezhebi de Laf konusu… Sünniliğin konut sahibi olduğu bir toplumsal doku karar sürmekte. Ramazan ayında oruç tutmayanların hala dövüldüğü… Haliyle bu yetkililer tarafsız bir fotoğraf vermek isteseler de köşe dönüldüğünde gerisinden konuşuluyor Alevilerin. Kardeşlik edebiyatı bir anda unutuluyor, pusata uzanıyor eller. Dizide Aleviler çatışmaya katılacak mı, güvercin motifi olmayı aşıp siyasi bir Faktör haline istikbal mi? nihayet kısımlarda göreceğiz.
ADRESİ YOK TANIMI VAR
“Bozkır” taşrayı Alaz topuna çevirmek için birçok çatışma körüklüyor. Çiftlikbank-Tosuncuk olayının bir gibisi “Dirlikbank” üzerinden aktarılıyor ve “ikiyüzlü muhafazakarın isyanı” siyasi bir Ayraç açıyor. Tekrar bölgedeki cümbüş anlayışı ve Alevilerin bu cümbüşteki rolü, bu adressiz (88 plakalı) yörenin toplumsal bağlantılarını masaya yatırırken kültürel bir münakaşa da taşralılık üzerinden yürütülmekte. Aslında “taşralılık” bütünleştirici bir Anlatım ve bütün o tartışmaların çıktısı lakin toplumsal ve siyasal taşralılık bağırış çağırışla değil, daha evcil, Mahallî alakalar bağlamında ahbap çavuş düzleminde ele alınırken kültürel taşralılık “taşradaki survivor” haline işaret ediyor. “Bir Ömür alanı nasıl yaratılır, ruh nasıl beslenir” soruları gündeme geliyor. Yazıhane isimli toplanma yeri de Anadolu’ya mahsus tekke havası taşırken bir yandan oraya mahkumiyetin şartlarını irdelemekte. Taşralı müellifin çığlığı geçenlerde “Ahlat Ağacı” vesilesiyle tekrar gündemimize gelmişti. Muharrir Polat Onat’ın mektubu sinemadaki taşralı muharrir karakteri tarafından okunmuş, Onat metnin müsaadesi dışında kullanıldığını söyleyerek dava açmıştı. Dava kısa müddet Evvel Onat lehine sonuçlanırken müellifin açıklaması da dikkat cazipti. Şöyle demişti Onat:
“Dünyaca ünlü ve Fazla başarılı bir sanatkarla, kendi taşrasında bile tanınmayan benim üzere başarısızlığa mahkum bir müellifin, hukuk önünde eşit olduğu üzere epeyce ütopik bir ülkünün Bazen Vakit gerçekleşebileceğini ispatlaması istikametinden enteresandı.”
Onat’ta Şahit olduğumuz bu taşra çekingenliği, mütecaviz kente karşı kendini müdafaa güdüsünden mi gelişmiştir bilinmez Lakin “Bozkır”da rastladığımız müellif Akif Emre, Polat Onat’a pek benzemiyor. halbuki bir sahnede Akif Emre “Ahlat Ağacı”ndaki müellif çatışmasını anıştıran, “taşralarında bilinmeyen ne Fazla müellif var” gibisinden bir şeyler söylüyor. Öyleyse aslında üç taşralı görüyoruz: Gerçek ve taşralı Polat Onat, NBC kurmacası müellif, nihayet olarak “Bozkır”da bir muharrir karikatürü Akif Emre. Karikatür diyorum zira bu Akif Emre (Fatih Al) bir muharrir parodisi. Onun temsil ettiği yazarlığın tekke bilgeliğine sıkışması da gülünç. “Taşra dışarıda demek” diyor Akif Emre, Seyfi komiser burun kıvırıyor. Seyfi’nin daha oturaklı daha gerçek ve daha bilge olduğu göz önüne alınırsa muharririn “taşra zati dışarısı” demesi, Daimi kitabın ortasından konuşması, beylik tespitler yapıp onaylanmak için can atması, on saniye alkışa, üç bardak çaya Tüm ömrünü harcayacak (harcıyor) olması onu karikatür kılıyor. Herkesin bildiğini söyleyerek Nasreddin Hoca olmaya çalışan, “sınır tanımayan çapkınlar”dan olduğunu düşündüren bu figür, müellif mı yoksa kart zampara mı tam anlaşılmıyor. NBC’nin kurmaca muharriri daha yazardı, zira daha insandı, “ayakları sızlıyordu” mesela. Akif Emre bıyık buruyor. Emre samimiyetsiz, vıcık vıcık bir edepliliğin cismi üzere. İkinci kısmın sonunda onu tanıtan sahnede katıldığı Lokal televizyon programını izliyoruz. “Ben bayanın yüzüne bakamam” diyor. “Dayı sen ne Mahcup bir yazarmışsın” deyip bağrımıza basmamızı bekliyor hala. Şöyle demeli meğer:
“Bakarsın dayı, bakmışsın da! Fırsat bulsan hepimize bakarsın!”
Akif Emre’nin abartılı, oyuncu edepliliğini kesen Yine Seyfi. Seyfi “mekanda değil vakitte yaşadığını” Anlatım ediyor ve kentte de olsa işini birebir biçimde yapacağını söylüyor. Muharrir kentte birebir yazamaz mı pekala? Katili bulmakla yazmak ortasındaki ayrım taşra ile Belde ortasında sıkışıp kalma cıvıklığıyla mı açıklanır sadece? Akif Emre siyaseten de renk vermiyor. Bulanık, imamın abdest suyu tadında görüşlere sahip, biraz fizikten bahsediyor biraz “ying yang”dan… Ufak yerin idarecileri, kodamanlarıyla tıpkı masalara oturmaktan, akil kişilikten vazgeçmiyor. Tekkede hırka giyip sosyetede çatal bıçak kullanıyor. Kartvizitine “meşrep uzmanı” yazdırabilir! Öğrencilerini, hayranlarını tavlamak, mürit kılmak için repertuvarını geliştirmiş. Yüzeysel de olsa yığınla bilgi sokuşturuyor fırsatını bulup. Etkilemesi lazım Akif Emre’nin. Dünyaya taşradan Saha okuması lazım! Çay bilgeliği bunu gerektirir çünkü…
TAŞRA UCUBE ŞOVU
Anadolu irfanının ucubeye döndüğü, “Nasreddin Hoca yaşasa AKP’ye oy verirdi” kanısında uzlaşıldığı, ahilik teşkilatının uyanık esnaflıkta harcanıp Pir Edebali’nin “insanı yaşat ki devlet yaşasın” anlayışının “demirden çal, Şile’den kum çek” pratiğinde güncellendiği şartlardan geçiyoruz. “Kış Uykusu”ndaki yılkılarla, dörtnala… Anadolu’ya ve bozkıra dair bir haset okunuyor gözlerde. step Neşet Ertaş’ta bütün güzellemesini yaşadı, bütün tebrikleri kabul etti. Bozkırdan artık sırf kültürel göndermelerle örülü cinayet kıssaları ve mahalle baskısı motifleri toplanıyor. O denli ki “Bozkır” dizisinin introsunda kahve içen bayanların işlendiği duvar halısı da bir Cin “taşra ucube şovu”nun habercisi.
Buraya nasıl gelindi? Toplumsal medyada dolaşan “Anatolian Horror Story” canlandırmasını hatırlayalım. Hani yer sofrasından Yemek yeniyor. Konutun reisi divanda yiyor. öteki gözlerde yöresel projeksiyon sürüyor, bayan oğlunun sırtını keseliyor vs. Meskenin -bir ihtimal kireçlenmeden ötürü- diz kıramayan reisi ve yerde tıpkı kaptan yenen yemekler, Fakir meskenlerine konuk olan siyasalların iftar şovlarını çağrıştırmakla Birlikte dün Perihan Cenk (Gerçek Kesit) bugün Müge Anlı’da gövde bulan bastırılmış taşralının telaşlarına sesleniyor. Birebir kaptan yemek, bir Geri dönüş daveti… Kentten ve bireyden Geri dönüş için bir davet. Kentteki taşralının korkusu katmerleniyor. Sorulduğunda “İstanbul doğumluyum” diyen lakin Çabucak akabinde babasının memleketini söyleyen, aile reisinin bir vakitler divanda oturduğunu bilen kentteki taşralı, Ufak yerlerden ve Ufak şeylerden irkiliyor. Kültür de ona nazaran Ufak ve ürkütücü mahiyette. Nitelikleri aşınan, ayırt edici özelliklerini yitiren taşranın imgelerde sönümlenmesi, duvar halılarında betimi, birkaç simgeye sıkıştırılması ve iktisadının oto tamirciliğinde, kuruyemişçilikte, Ufak atölyelerde veya bankolarda, Muallim odalarında özetlenmesi oldukça kolay. Taşranın, ona kentten yakıştırılan kültürde unutulduğu bir süreçten geçiyoruz. Taşra ha teğe taşlanıyor. Müge Anlı bir taş atıyor kırk akademisyen çıkaramıyor; bir abuk Eser tanıtım heykeli yapılıyor on sinema çekilse, on şenlik düzenlense o kepazeliği unutturamıyor. Anadolu “ucube şovu”ndan geriye birkaç şey kalıyor. bitki örtüsü yeni Türkiye için oldukça bereketli. Alçaklarında TOKİ, yerleşimlerinde varak ve üçkağıtçı yetişen, toprak yollarında arka camında bir yüzde Türk bayrağı bir yüzde Osmanlı tuğrası Doblolarla gezilen, sarkık bıyıklarda, tokuşturulan başlarda eski düşmanlıkları unutturup yeni düşmanlıklara dümen kıran bozkır… Bir verimsiz ovaya oturmuş kaptansız gemi… Kendi akımına kapılıp sallanan, üretimsiz, yoz Mevcut oluşu; iki hayvan iki tarlaya talim geçimi, zampara yazarlarıyla karanlık çöktü mü şahsen kaygı sineması setine dönen, akşam olup konutlara dönülünce ruhu sömüren, en ağırından istismar sahneleri yaşatan bozkırdan toplumsal sıkıntılarla kaynaşmış seri cinayet öyküleri devşirmek senaristler için güç olmamalı. Hiç değilse şunlar yapılır: Evvela çorbacıda karşılıklı oturulup bir tas çorbaya kaşık sallanır. Ağız avuçla silinir. Parmaklar bıyıklarda gezinir. Sonra palavradan peçeteliğe uzanılır, el temizlenir. Ağız şapırdatılır. Karşıda oturana delici delici bakılır. Sessizliği Pis bir gülüş bozar. Taşrada her şey latifedir. Hem genel planda bir duvar halısı, bir korkuluk, kel yerler, samanlar ve variller Kafi de artar.
DUYMAK İSTEYEN KULAKLARA SÖYLENECEK NE çok KELAM VARDIR
Levent Cantek’in hakkını yemeyelim. İkinci dönemde Şahin Altuğ’la Birlikte kamera gerisine da geçen Cantek âlâ bir senarist. Toplumsal olanı gözlemleyip işleyen, çalışkan ve entelektüel bir karınca… Yeşilçam’da maharetsiz bir elde harcanabilecek Varlıklı bir gerecin üstesinden geldi. Nostalji ile ilgiyi itinayla kurdu. “Bozkır” da düzgün işleri ortasında yer alacak. Esasen birinci dönemi da farklı bir polisiye sunuyor, bozkıra giriş niteliğiyle öne çıkıyordu. İkinci dönemin ayrıyeten polisiye istikametinden başarılı olduğunu şimdiden söyleyebiliriz. Olayları düğümleyen örgüsü birinci dönemde olduğu üzere toplumsal bir dertle kültürel iklimin suça teşvik eden yapısını harmanlıyor ve atmosfer yaratmada sınıfı geçiyor. Bozkırın çağrıştırdığı ne varsa bir süzgeçten geçirip adaletli dağıtarak hikayesini sağlam temeller üzerine kuruyor senarist. Müellif karakterini kekremsi, seri katili ise “tatminini şaşırmış” bir uyumsuz olarak konumlandırırken güvenlik teşkilatını ayakları yere basar bir vaziyette aktarıyor. Bürokratik ipte cambazlık yapmaya niyetlenen, göbeğini kaşıyan müdür birbirine benzemezlerden konseyi bir takıma liderlik ediyor. Hassas ve duygusal Payidar yaşadığı sorunlardan Dolayı kendini arşive kapatmış. nihayet olaylardan sonra kabuğunu kırıyor. Bozkırın kültürel izdüşümü sayabileceğimiz Tarık da hatanın doğduğu boğuculukla kabahati çözmeye daha Fazla da Hadise mahallindeki izleri silmeye çalışan otorite ortasında bir köprü kuruyor. Bu otorite Tarık’ta gövde bulmuş. Astlarına karşı bir laçkalık, üstlerine karşı harikulade bir umursamazlık. O denli ki bu umursamazlıktan birden fazla Vakit gammazlık ve Öfke patlamaları doğuyor. Natürel dizinin birinci döneminde kuvvetli bir figüre (Abbas Bey’e) diz çöktüren, “sadece işini yapan” küskün Seyfi, efsanesini sürdürüyor. Arayışta bir Ira Seyfi. Arıyor lakin bulamayacağını da biliyor. Bu bilgi onu aramaktan, “kendi olmak”tan, “sadece işini yapmak”tan alıkoymuyor. Fazladan merhametle donatmadığı üzere Üzücü birine de dönüştürmüyor. Bu bilgi hatta onu bozkıra mal ediyor. Onu gördüğümüz her sahnede bir “altın çağ” değilse bile “mutlu Vakit peşinde” harcanan ömürlerin toplamına step diyoruz neredeyse ve step bu yüzden Seyfi komiserin tanımıyla yerden fazla bir vakte denk düşüyor.
Bu öyküde bayanlar Geri planda… Üç bayan karakterin de Olumsuz özellikleriyle öne çıkarıldığını görüyoruz. Payidar’la gönül bağlantısı yaşayan Sevda (Cemre Baysel) aşkın büyüsüne kapılmış, daha Evvel erken evlenip tez boşanmış bayan kompozisyonunda… Bağlantıda Fazla süratli ilerlemesi, kardeşinden kaynaklı açmazların bu çekimi artırması bayanın çaresizliğine vurgu yapıyor. Natürel gururlu bir duruş da sergiliyor Sevda. Bu çaresizliğe Zıt olarak Hilal’in (Yüsra Geyik) baştan çıkarıcı bir çizgide çaresizlikle alay eden halleri seyirciye geçmeyen mağduriyeti ve Akif Emre’yi denkleyen çöküntüsü öne çıkıyor. Bu iki genç bayanın sessiz bir üst versiyonu olarak Seyfi’nin annesi Hamiyet’i (Ferda Işıl) görüyoruz. Hamiyet oğlunun gözünde hatalı. Seyfi çocukken babasından tekraren dayak yemiş fakat bayan bir Sefer olsun ses etmemiş. Bu suskunluk hem Sevda’nın çaresizliğini hem Hilal’in çöküntüsünü karşılıyor. Ayrıyeten müdahaleciliği ve ahlak bekçiliğiyle samimiyetsiz bir düzlemde kalıyor.
Cantek’in “Bozkır”da Bazen eksiklere rağmen bir standart yakaladığı, bir şekil tutturduğu açık. Her iki dönemde ayrım ettiğiniz paydaşlıklar bu muvaffakiyete işaret… Üç örnekle açıklayayım. Öncelikle her iki dönemde da toplumsal problemler işlenirken fırsatçı varsılların ismi cinayet şubenin tahtasına, baş köşeye yazılıyordu. Birinci döneminin finalinde görüyorduk bu ismi, ikinci dönemde ise en başından beri bir Aliço fırtınası esiyor. Birinci dönemdeki hatalı tam manasıyla bir sermayedardı; fabrikası, villası, soyu sopu, muvaffakiyet hikayesiyle… Aliço ise uyanık ve Amel birlikçi. Devlet ihaleleriyle yükselmiş, daha çürük bir portre, bir karton reklam hafifliğinde. Köyün meczubu tarafından taşınabilen bir reklam üstelik! Taşınabilir bir Güçlü o… Yankesici ve bir günde devrilip giden bir nefret nesnesi…
İkinci iştirak Seyfi komiserin karşı cinsle masalsı çapkınlıklara kalkışması. Artık açıkça anlıyoruz ki Seyfi’nin evliliği başarısız veya mutsuz değil Seyfi memnunluğu masalsı alakalarda ve ihlal hissinde arıyor. İşveye cilveye kanması, ahlaki pahalarını ihlal ederken kuvvetli baştan çıkarıcı bayanlara yönelmesi bundan. İkinci dönemde da muharririn karısıyla bağ yaşıyor Ancak kendini yine bir çıkmazda buluyor. Doğrusu bu çıkmaz da Seyfi amirin tercihi çünkü mutluluğun, işveyle yasakla da gelmeyeceğini en uygun kendisi biliyor ve bu şuurla boyun eğiyor.
Son olarak Seyfi komiserin yanındaki memurlarla bağlantısı her iki dönemde misal bir çerçevede gelişiyor… Asabi, denetimi Güç polislerin amiri pozisyonunda Seyfi, bir yandan müdürüne hesap verirken bir yandan grubunu, ortağını derleyip toparlamakta. Bu vasfı Kolay bilgeliğinin yansıması. Seyfi kuru bozkıra inmiş bir melek adeta. Kanatları kesildiği için Mecbur iniş yapmış. Tevazusunu kanatsızlığına, duygusal yanını melekliğine yormalı!
Denebilir ki Cantek’in senaryosu gerek materyalinin idaresi gerekse âlâ işlenmiş karakterleriyle kuvvetli bir yerde duruyor.
* *
Bozkır için yazmayı görüldüğü üzere diziyle sınırlayamıyoruz. Hatta yola diziyi yazmak gayesiyle düşüp kendimizi bir anda olur olmadık analizler ortasında “yargı dağıtırken” buluyoruz. Bu da bir istikametiyle doğal. Dizinin ismi bile münazaraya Davet niteliğinde… Teşvik edici hatta kışkırtıcı bir yanı Mevcut bozkırın zira (insanları ve) sonları bilinmeyen. Göçülse de kalınsa da bir su aranıyor orada (ve burada), akıllı akılsız başlardan kelamlar yükseliyor, genç İhtiyar ellerden taşlar yağıyor kuyuya (ve başımıza) gözü İhtiyar veya yüzü güleç kimseler çıkıyor yağmur duasına Lakin ne fayda su bulmak bir yana olan suyun da tabanı bulanıyor. Taşlar birikiyor cürüm mahallerinde… BluTV’nin imali bu taşların ortasına kendi taşını katmakta ve taşlar çoğaldıkça yeni kuyular aranmakta.
Yorum Yok