Maggie Harrison
Geçtiğimiz yıl, Yapay zeka alanında başarılarla dolu bir Yıl oldu ve Özellikle de OpenAI şirketinin yarattığı inanılmaz seviyede etkileyici olan ChatGPT* yazılımının tanıtımı hesaba katıldığında, sanayi burada durmayacak üzere görünüyor. Bununla birlikte, sanayinin Bazen öncüleri açısından sohbet robotları ve manzara Müstahsil programlar en nihayet robotik huduttan şimdi uzaktalar. Sıradaki ne mi? şuur kazandırma!
ABD’deki Columbia Üniversitesi’ne bağlı Yaratıcı Makineler Laboratuvarı’ndan Mesul makine mühendisi Hod Lipson, New York Times’a (NYT) verdiği demeçte, “Bu Sorun evvelden bir tabuydu” diyor: “Bunun hakkında konuşmamız neredeyse yasaktı: şuur sözünden bahsedersen kıdem atlayamazdın. İşte bu nedenle, başlangıç basamağında onu farklı bir şeymiş üzere göstererek saklamak mecburiyetinde kaldım.”
Yapay zeka alanında ‘bilinç’, uzun vakittir varlığını koruyan ve en ayrıştırıcı olan sorulardan biri. Ve bazılarının gözünde bir ilim kurgu konusu -ve sahiden de pek Fazla ilim kurgu kitaba, çizgi romana ve sinemaya ilham kaynağı- olsa bile, Lipson’a benzeyen öbürleri açısından bu sorun, bildiğimiz kadarıyla insan hayatını hiç elbet sonsuza kadar değiştirecek bir amaç. Araştırmacı, “Bu, sırf üzerinde çalıştığımız bir diğer araştırma Sorun değil; bu, sıkıntının ta kendisi” diye devam ediyor: “Bu, kanseri tedavi etmekten bile daha muazzam bir bahis.”
Lipson, “Şayet bir insanınkine denk bir bilince sahip olacak bir makine yaratabilirsek, bu yaptığımız şey öteki her şeyi gölgede bırakacak. Bu makinenin kendisi kanseri tedavi edebilir” diye ekliyor.
MUĞLAK BİR SIKINTI: BİLİNÇ
Elbette, teknolojik zahmetler haricinde, sanayi alanında ya da ötesinde şuur meselesine dair karşılaştığı en Aka sorun, bu kavramın şahsen kendisinin sahiden de Kesin bir tarifinin olmaması. Felsefi bağlamda şuur muğlak ve tartışmalı bir mevzu. Ve bilimsel açıdan, New York Times’ın da altını çizdiği üzere, şuuru sistemli olarak beynin fonksiyonlarına ya da farklı çeşitten göstergelere bağlama eforları başarısızlığa uğrama eğilimi taşıyor. Öte yandan, sırf ‘makine bilinci’ kavramıyla bile Bir arada ortaya çıkan, Özellikle de makine işçiliğiyle irtibatlı bir Küme derin etik soru Laf konusu.
Lipson, NYT’de aktarıldığı üzere, ‘kendinizi gelecekte Düş edebilme’ kapasitesine sahip bir şuur tarifi yapıyor. Hâl böyleyken, mühendis, çalışma hayatının Aka bir kısmını makine tahsili aracılığıyla doğal seleksiyonla evrimleşmeyi öğrenebilen, mekanik gövdede değişen şartlara, oluşan yanılgılara ya da bozulmalara misal halde cevaplar veren uyarlanabilir makineler, yani ‘genelleştirilmiş zeka’ yaratmak üzerine ağırlaşmış.
Farklı biçimde söylersek, makinelerin şu anda yaptığı üzere sırf daha Çok şey öğrenme ve bunlara Cevap vererek düzeltme yeteneği barındıran bir araç değil, birebir vakitte bunların nasıl daha düzgün olabileceğini Düş etme hünerini barındıran ve bu vizyona Müsait biçimde gelişen bir makine Hayal ediyor. Bu, Ufak fakat değerli bir ayrım. Bu türlü olsa da, şuurun Kesin bir tarifi olmadığı göz önünde bulundurulduğunda, makul bir tarifin eşleştirilmesi Sıkıntı olacak.
GERÇEK BİR BİLİNCE SAHİP OLABİLİRLER Mİ?
Dahası, insanların, tost makinelerinden evcil hayvanlara, hatta sebzelere ve daha fazlasına varıncaya dek neredeyse her şeyi antropomorfize etmeyi** ziyadesiyle sevdikleri gerçeğini yok saymak da Muhtemel değil. Bu Bina makineleri ürettikleri aletlere Daimi biçimde hem fizikî hem de entelektüel bağlamda insani özellikler yansıtırken, robotik ve Yapay zeka alanlarında da böylesi bir eğilim ziyadesiyle mevcut.
Ve bu doğrultuda, bu makinelerin, Lipson üzere araştırmacıların bir gün sahip olacaklarını Hayal ettikleri nitelikleri sahiden de barındırıp barındırmayacaklarını ya da ilim insanlarının kendi insani dürtüleri sebebiyle Mevcut olandan fazla görmeyi umduklarını yansıtan ziyadesiyle bilinçsiz makinelerde insanlığı mı -yoksa doğayı mı, şuuru mi ya da her ne derseniz- yansıttığını sürekli sorgulamak gerekecek. Lipson, NYT’ye verdiği demeci şöyle bitiriyor: “Bir hayat yaratmak istemenin kibirli bir tarafı var. Bu, tıpkı aya gitmek üzere, en Aka Saha okuma.”
*Yapay zekâyla işleyen bir sohbet yazılımı. [ç.n]
**İnsan harici canlı ya da cansız varlıklara insani nitelikler atfetmek. [ç.n.]
Yazının yepyenisi Futurism sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Yorum Yok