Ayşen Güven
Hızlı ayak hareketleri, yumuşak dönüşler, ellerin kıvrılışıyla klasik bir Hint Kamu dansı “Kathak”. Üstelik bu dans, “Orman Kitabı”nda kıssalar üzerinde performe ediliyor bir nevi. İlhamını bu danstan ve bu dansın Hikaye anlatma hünerinden de Meydan koreografisiyle Akram Khan Topluluğu, 26. İstanbul Tiyatro Festivali’nin en etkileyici sahnelerinden birine bizi ortak etti. “Orman Kitabı”, görsel teknolojileri kullanma biçimiyle ise yalnızca seyir değil birebir vakitte bir tecrübeydi, hatta tahminen biraz da ilham.
Anlatının merkezini, Rudyard Kipling’in yüzlerce lisana çevrilmiş bir dünya klasiği kitabının kahramanı Mowgli’nin ormanla imtihanında, bir çocuğun diğer çeşitlerle yakaladığı dostluk oluşturuyor. Khan’ın yorumundaysa, iklim krizi paralelinde çıkan savaşlar, atılan bombalar ve yoksullukla ormana sığınan bir mülteci çocuk Mowgli ve annesinin ona öğrettiği “doğa yasası”…
İklim krizi sebebiyle yerinden yurdundan, ailesinden kopup uçuşuyor yapraklar üzere Mowgli. Ki aslında iklimin yolunu şaşırması, birebir vakitte fakirin daha mahrum olması, adaletsizliğin kılıcını bilemesi ve savaşın yıkıcı şiddetinin de sebebi, kesimi, devamı ya da sonucu oluyor. Mowgli ise bir mülteci olarak, Ömür alanını beşerler tahrip ederken tabiattaki öteki canlılarla av-avcı bağının yerine dostluk, dayanışma ve eşit paylaşımı koyuyor. Tabiatın yasasını yine kurmayı öneriyor adeta.
. Sahne lisanıyla destansı diyebileceğim bu 130 dakika, bugün “orman”a organik bir biçimde hangimiz girebilir diye de düşündürüyor! Ya da “İnsan tipi ortasında bugün doğayı anlamaya, ona hürmet duymaya en yakın olan mülteciler olabilir mi?” diye mesela. Savaşla, yoksullukla, sömürüyle “evinden” edilen insanların tabiatın kayıplarına yakınlığı, benzerliği Fazla çarpıcı değil mi?
Akram Khan seyre dair notlarda, Rudyard Kipling’in sanat hayatına Ünlü romanı ‘Orman Kitabı’yla başladığını vurguluyor. Khan, roman 1984’te bir Hint dans performansı olarak uyarlandığında ve Mowgli rolünü oynadığında şimdi on yaşındaymış. Bu yorumunda Khan, insan ve tabiat hiyerarşisi üzerinde duran romanın eğimini, iklim krizine Enlem formda mülteciliğe düşen bir çocuğun hikayesine gerçek bükmüş. Ve 26. İstanbul Tiyatro Şenliği, bu vesileyle bizi ‘Orman Kitabı’nın bu en yeni koreografisiyle buluşturdu.
Akram Khan Topluluğu’nun yaşadıkları çağa dair hususlar anlatmayı seçtiğinden her yerde bahsediliyor. Sanırım bu yüzden ‘Orman Kitabı’ koreografisiyle, metnin yine yorumuyla, animasyonlarının (rotoskop tekniğiyle hazırlanmış) estetiğiyle agu üzere acıta acıta bedenimizden kalbimize, aklımıza hakikat yol alıyor.
. Garip bir tadı Mevcut zira, acıya Enlem haz da veriyor birebir vakitte. örneğin bestekar Jocelyn Pook’un müziklerinin sahnede bir lisan olabildiğini, rol alabildiğini; bu nedenlerle seyirdeki hazza katkısını konuşmalıyız gerçekten. Ses dizaynının, görsel teknolojilerin tesirini inanılmaz artırdığını da vurgulamalıyım. Tüm bu dijital görsel şölen lisanının sinemaya benzeme riski de var. fakat oyunda bu istikrarın düzgün kurulduğunu düşünüyorum; tiyatroya ayaklarını basmayı ve seyirciye bunu hissettirmeyi başarmışlar. Çizgi beşerlerle sahi olanların, çizgi ağaçlarla sahi olanların, çizgi hayvanlarla sahi olanların birbirinden ayrılamaz biçimde canlanışının da seyir hazzımıza Aka etkisini… Dekor ve kostümlerin sadeliği de tabiata yüzünü dönen bir kıssaya Fazla yakışmış. Bu iki mevzuda bütün ögeler minimal fakat yaratıcı da.
Sadece şovun içinde yazma görmek ve insan sesi duymak, yabancılaştığım anları peşinden getirdi. “Orman Kitabı”, tabiatın seslerine, onlara benzeyen bestelere ve dansa teslim olup, başlayıp bitebilirdi diye aklımdan geçti.
Nihayetinde “Orman Kitabı” tam da bulunduğumuz anne basitçe Etki etti, seyirciyle de Samimi bir bağlantı kurabildi. Şenlik akşamlarından birine büyülü bir gerçek bırakıp gitti.
Yorum Yok