Paul Sutter*
Kozmologların yaptığı yeni bir araştırmaya nazaran, kozmosumuzu gizemli karanlık unsurla dolduran bir gölge, bir ‘Karanlık Aka Patlama’ Aka Patlama’ya eşlik etmiş olabilir. Bu olayın delillerine ise uzay-zaman dokusunda oluşan dalgalanmaları inceleyerek ulaşabiliriz.
Kozmologların Aka kısmı, Aka Patlama’nın akabinde, kozmosun başlangıç anlarında ‘genişleme’ (inflation) diye isimlendirilen süratli ve dikkat cazip bir genleşme periyodu yaşandığını düşünüyor. Hiç kimse bu genişlemeyi neyin tetiklediğini bilmiyor; Lakin kozmosun Aka ölçeklere yayılan çok geometrik düzlüğü üzere Türlü müşahedeleri izah etmek gerekiyor.
Genişleme, Aka olasılıkla uzay-zamanın tamamını emen Temel bir varlık olan Bazen egzotik kuantum alanlarından kaynaklanıyordu. Genişlemenin sonunda, bu alan, fizikçilerin birden fazla Vakit kozmosun başlangıcıyla ilişkilendirdiği ‘Sıcak Aka Patlama’yı’ tetikledi ve bir parçacık ve radyasyon yağmuruna dönüştü. Bu parçacıklar, kozmos yaklaşık 12 dakikalıkken birinci atomları meydana getirmek üzere birleşecek ve -yüz milyonlarca Yıl sonra- yıldızlar ve galaksilerde yığılmaya başlayacaktı.
KOZMOLOJİK KARIŞIMIN BİR BİLEŞENİ DAHA: KARANLIK MADDE
Öte yandan, kozmolojik karışımın Öbür bir bileşeni daha var: Karanlık husus. Kozmologlar, bir Defa daha karanlık unsurun ne olduğundan emin değil; fakat, olağan unsur üzerinde uyguladığı kütleçekimi tesiri sayesinde mevcudiyetinin kanıtlarını görüyorlar.
En Yalın modellerde görüldüğü kadarıyla, genişlemenin bitişi ve akabinde yaşanan Sıcak Aka Patlama, cihanı Müstakil bir yol boyunca evrimleşen karanlık husus seline maruz bıraktı. Ne Mevcut ki, iki kozmoloğun şubat ayında bir ön baskı veritabanı olan arXiv isimli sitede yayınlanan bir makalede Anlatım ettiği üzere, bu varsayım yalnızca kolaylaştırma emeliyle geliştirildi. ilim insanları, anlaşılması Sıkıntı olan bu hususun kütleçekimi tesiri uygulamaya yetecek vakti olduktan sonraki, kainatın evriminin Fazla ileri devirlerine dek karanlık unsurun Mevcut olduğuna ait hiçbir delile rastlamadı. Vaziyet böyleyken, Sıcak Aka Patlama’da, kainatı olağan hususun yanı Dizi karanlık hususun de doldurması gerekmiyordu. Dahası, araştırmacılar, karanlık unsurun olağan husus ile etkileşime girmemesinden Dolayı kendi ‘Karanlık’ Aka Patlama’sını yaşamış olabileceğini öne sürdü.
YENİ BİR KUANTUM ALANI: KARANLIK ALAN
Araştırmacılar, makalelerinde Karanlık Aka Patlama’nın neye benziyor olabileceğini araştırdı. Öncelikle, karanlık unsurun tam manasıyla Müstakil biçimde oluşması için gereken ve ‘karanlık alan’ diye isimlendirilen yeni bir kuantum alanının mevcudiyetini varsaydı. Bu yeni senaryoda, Karanlık Aka Patlama, yalnızca, genişleme sona erdikten ve cihan, karanlık alanı kendi faz geçişine zorlayacak ve burada kendini karanlık husus parçacıklarına dönüştürecek kadar genişleyip soğuduktan sonra gerçekleşti.
Araştırmacılar, Karanlık Aka Patlama’nın makul sınırlamalara uymak zorunda olduğunu keşfetti. Şayet Fazla erken gerçekleşseydi, şu anda çok ölçüde; Fazla geç gerçekleşseydi, Fazla az ölçüde karanlık unsur var olurdu. öteki yandan, şayet Karanlık Aka Patlama, cihan bir aylıktan daha küçükken gerçekleşseydi, bilinen bütün müşahedelerle uyumlu olabilirdi.
TEORİ, GELECEKTE TEST EDİLEBİLİR
Karanlık Aka Patlama’yı konuşmaya başlamanın pek Fazla avantajı olabilir. Öncelikle, ilim insanlarının karanlık unsura dair bildikleriyle dengeli: Şayet olağan unsur ile etkileşime girmiyorsa, ortak bir kökeni paylaşmaları için hiçbir Sebep yok demektir. İkincisi, araştırmacıların başlangıç anlarında olağan hususun davranışını nasıl etkileyeceği konusunda kaygılanmadan karanlık unsur modelleri oluşturmasına İmkan tanır. Bu durum da ilim beşerlerine model oluşturma konusunda Fazla daha Aka bir esneklik sağlar.
Bununla birlikte, en mühimi, araştırmacılar Karanlık Aka Patlama’nın, şu anda hâlâ cihanın dört bir yanında gezinen uzay-zaman dalgalanmaları olan ‘kütleçekimsel dalgalar’a Özel bir imza attığını buldu. Bu, gelecekte teorinin test edilebilir olabileceği manasına geliyor.
Araştırmacılar, var kütleçekimsel dalga deneylerinin, Karanlık Aka Patlama’nın attığı imzayı ayrım edebilecek hassasiyete sahip olmadığını kabul ediyor. Bununla birlikte, NANOGrav deneyi üzere ‘Pulsar Zamanlama Dizileri’ ismiyle bilinen ve uzaklara yayılan pulsarlarla aramızdaki araları kullanan yeni bir kütleçekimsel dalga uydusu, bu misyonu yerine getirebilir.
* SUNY Stony Brook Üniversitesi ve New York Flatiron Enstitüsü’nde araştırma profesörü
Yazının özgünü Live Science sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Yorum Yok