Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Kısmı Ekoloji Anabilim Kolu doktora öğrencisi Kıvanç Sevim, “Düşük sıcaklıkların Aedes aegypti (sarı humma sivrisineği) hayat döngüsüne tesirlerinin belirlenmesi” ismiyle, istilacı bir Cin olan sarı humma sivrisineğinin düşük sıcaklıklara verdiği yansıları ölçmek üzere bir çalışma başlattı.
Sevim, 2020 yılının nisan ayında başladığı projesini, aralıksız 300 günlük laboratuvar süreci ve tahlillerin akabinde tamamladı.
Anadolu Ajansı’nın haberine nazaran; Sevim, sivrisineklerin Olumsuz şartları atlatmak için kendilerince prosedürler geliştirebildiğini, ayrıyeten iklim değişikliğiyle birlikte mevsimsel sıcaklıklardaki artışların, Cin için Müsait düzeyde kalmasından Dolayı kış aylarında da hayatlarını sürdürebildiklerini anlattı.
Sıcaklıkların, Özellikle İstanbul, Ankara, İzmir üzere kentlerde yüksek seyrettiğine işaret eden Sevim, “Dünyanın birçok noktasında sivrisinekler üzerinde emsal raporlamalar var. örneğin İstanbul’da yayılım gösteren istilacı Asya kaplan sivrisineğinin tropik kökenli olduğu biliniyor, birebir vakitte sarı humma sineği bu türlü. Literatürde bir vakitler, bunların soğuk, ılıman iklime sahip Türkiye, Avrupa, şimal Amerika üzere yerlerde geniş yayılıma sahip olmayacağı istikametinde bir görüş vardı. Lakin Vakit içinde araştırmalar, sivrisineklerin, bu sıcaklıklara Fazla rahat bir biçimde adapte olabildiklerini gösterdi.” diye konuştu.
Sevim, yaptığı çalışmada, 20, 15, 10 ve 5 derece sıcaklıkta sarı humma sivrisineğinin düşük sıcaklıklara verdiği yansıları ve hayat döngüsünün bundan nasıl etkilendiğini tespit etmeye çalıştığını belirtti.
Kıvanç Sevim şöyle devam etti:
“5 ve 10 derece sıcaklıklarda yumurtalarda açılma gözlemledik. Bu bize, yumurtaların Laf konusu sıcaklıklarda canlılığını koruduğunu gösterdi. 15 derecede de larva gelişiminin başarılı bir halde tamamlandığını gördük. Kış aylarından bahara gerçek geçişte hava bize soğuk gelirken bu canlılara soğuk gelmediğini göstermiş olduk. Çalışmamda bu sivrisinek cinsinin bireylerini 5, 0 ve -5 derece sıcaklıklara maruz bırakarak hayatta kalma durumlarını belirlemeye çalıştım. Yumurtaların 0 derece sıcaklıkta bile hayatta kalabildiğini gördük. Bu canlılar aslında sandığımızdan Fazla daha geniş toleransa sahipler, bu sıcaklıklar ölümcül sayılmıyor. Bundan Dolayı da biz kış aylarında sivrisineklerde hala aktivasyonu gözlemleyebiliyoruz, iklime Ahenk sağlıyorlar. Bulundukları ya da yeni geldikleri ortamların şartlarına Fazla süratli bir formda adapte olup canlılıklarını, jenerasyonlarını burada devam ettirebiliyorlar.”
‘İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ YUMURTALARINI BIRAKABİLECEKLERİ SICAKLIK ARALIKLARINI DAHA Müsait HALE GETİRDİ’
Sevim, sarı humma sivrisineğinin Afrika’dan şimal Amerika’ya, oradan Avrupa ve Türkiye’ye geldiğinin bilindiğini, şu anda Rusya’nın kuzeyinde, Türkiye’de ve Gürcistan’da görüldüğünü söyledi.
Ev sivrisineği olarak bilinen cinsin gelişimini devam ettirebilmesi için sıcaklığın asgarî 10 derece, üst limitin ise 30-35 derece olduğunu kaydeden Sevim, iklim değişikliğinin, bu canlıların erişkinliğe ulaşıp yumurtalarını bırakabilecekleri sıcaklık aralıklarını daha Müsait hale getirdiğini bildirdi.
Sivrisineklerin düşük sıcaklıklarda gelişimlerini durdurarak ya da Fazla yavaş halde seyrettirerek Olumsuz şartları atlattıklarını kaydeden Sevim, Asya kaplan sivrisineğini Örnek vererek, bu çeşidin, saksı altları, plastik şişeler, beton kaplar üzere alanlara yumurtalarını bırakarak kışı atlattığını, yağışların başlaması ve sıcaklıkların artmasıyla Müsait ortamın gelmesiyle de kuşağını devam ettirdiğini aktardı.
‘SICAKLIKLAR BU TÜRLÜ DEVAM EDERSE ÜREMEK İÇİN DAHA Çok VAKİT OLACAK’
Sıcaklıklar düşmediği için sivrisineklerin aktivasyon devirlerinin uzadığına ve daha Çok yumurtladıklarına dikkati çeken Sevim, şunları kaydetti:
“Haziran ayında hava soğuk olur, temmuz ortasına kadar Sonbahar havasında geçerse popülasyon en yüksek randımanına ulaşamayabilir. Hava kurak, sıcaklıklar yüksek gitmeye başladı ve mayıs ayında 30-35 dereceleri gördük diyelim, o Vakit bunların popülasyon artışları mayıs-hazirana kayabilir. Mutlaka tesirinin ne olacağını söylememiz Muhtemel değil ancak sıcaklıklar bu halde devam edecek olursa, üremek ve kuşaklarını devam ettirmek için Fazla daha Çok vakit olacak. Bu da daha Çok yumurta ve bireylerin artışı demek.”
‘SİVRİSİNEK TİPLERİ DAHA önce OLMADIĞI YÖRELERDE VE YÜKSEKLİKLERDE GÖRÜLEBİLİR’
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa (İÜC) Veteriner Fakültesi Parazitoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kerem Öter, iklim değişikliği ve ortalama sıcaklıkların yükselmesinin sivrisinek cinsleri üzerine tesirleri bulunduğuna değinerek, “Belli coğrafyadaki aşikâr çeşitlerin sayısında artışa neden olabilir. Kimi hastalıklar, aşikâr sivrisinek cinsleri üzerinden insanlara nakledilebiliyor. Sıcaklıkların tesiriyle bu sivrisinek tipleri daha Evvel olmadığı yörelerde ve yüksekliklerde görülebilirler. Yeni bölgelere yeni çeşitler giriş yapabilir.” sözlerini kullandı.
Öter, nihayet 10 yıldır İstanbul ve Türkiye’de istilacı sivrisinek cinsleri, Asya kaplan sivrisineği ve sarı humma sivrisineğini takip ettiklerini ve sayısal olarak artışlarından ve yayılmalarından dert ettiklerini lisana getirdi.
‘YENİ TİPLER YENİ HASTALIKLARIN GİRİŞİ DEMEK’
Sivrisinek çabasının 12 ay boyunca süren bir çalışma olduğunun altını çizen Öter, şöyle konuştu:
“Bu uğraş coğrafyadan coğrafyaya ayrım eder. Biz bu istilacı çeşitleri izlemeyi İstanbul’da sürdürüyoruz. Elde ettiğimiz bilgiler sayesinde popülasyonlarının ne Vakit yükseldiğini, ne Vakit inişe geçtiğini biliyoruz. Ocak ayındayız ve dışarıda mükemmel bir hava var, bu bizi de şaşırtıyor. çok farklı sivrisinek cinsleri var. Daha evvelce yerleşik cinslerimiz vardı, biz bunları kayıt altına almıştık. lakin bir yandan yeni cinslerin, istilacı cinslerin girişi oldu. Yeni cinsler yeni hastalıkların girişi demek. Bunlar ortaya konulmalı.”
‘GELİŞİGÜZEL ÇABALAR VE İLAÇ KULLANIMLARI BU SORUNU HİÇBİR Vakit ÇÖZMEDİ’
Sivrisinek gayretini yapmak isteyen bütün kuruluşların öncelikle izleme sistemi kurup, mevsimsel popülasyon dinamiğini ortaya koymaları gerektiğine vurgu yapan Öter, “Mücadele tekniklerinin planlanması ve programlaması yapılmalı. Bu da ‘entegre sivrisinek mücadelesi’ olarak tanımlanıyor. Bunlar büsbütün bilimsel tabanlı, sürdürülebilir tekniklerdir. Rastgele uğraşlar ve ilaç kullanımları bu sorunu hiçbir Vakit çözmediği üzere yarardan çok ekonomik ve Etraf kirlenmesi üzere ziyanlara, direnç gelişimi üzere sonuçlara neden olabiliyor” değerlendirmesini yaptı.
Öter, sivrisineklerin, apartmanların kalorifer daireleri ile nemin ve sıcaklığın yüksek olduğu kapalı otoparklar üzere sıcaklığın Çok düşmediği yerlerde kışı erişkin olarak atlatabildiğini kelamlarına ekledi. (HABER MERKEZİ)
Yorum Yok