Yaptığı bestelerle tanınan Sedat Anar, geçtiğimiz günlerde ‘Bir Müzisyenin Arayışı’ isimli bir kitaba imza attı. Everest Yayınları tarafından yayımlanan kitapta Anar, müzikle olan ferdî seyahatinin yanı Dizi müziğin teorisine dair de pek Fazla şeyden bahsediyor.
‘Bir Müzisyenin Arayışı’ okurlarına yeni yeni ulaşırken biz de Anar’la kitabı, santurla kurduğu diyaloğu, müzik teorisinin ehemmiyetini ve yeni çalışmalarını konuştuk.
Sedat Anar ‘Bir Müzisyenin Arayışı’ nasıl ortaya çıktı? imla etabında yaşadıklarınızı bizimle paylaşır mısınız?
Aslında on yıldan Çok bir müddettir yazıyorum. ‘Bir Müzisyeninin Arayışı’nın önsözünde belirttiğim üzere bu kitap, birinci kitap. Şu Lahza müzik hakkında yazdıklarım on kitap olacak. Belgeler halinde hepsini gözden geçiyorum. Birinci yazıları yazdığım vakitler eşim ve kardeşimle paylaşıyordum. Vakitle Birikim, Lacivert ve Litros Sanat üzere mecmua ve gazetelere gönderdim ve yayınlandı. Yazdıklarımı müziğim kadar ciddiye almadım açıkçası. Zira müzik benim için daima ön plandadır. Bu yüzden besteciliğime ve enstrüman icracılığıma daha Fazla Vakit ayırdım. Oradan kalan vakti Evvel okumaya, sonra yazmaya ayırdım.
Bir gün aile dostumuz, Everest Yayınları genel Yayın Koordinatörü Saadet itina ablam kahvaltıya gelmişti. Ona hayli bir müzik yazımın olduğundan bahsettim. O da, “Bana gönder” dedi. O kadar Fazla imla Mevcut ki birinci Evvel bunları birer evrak haline getirdim. İşte bunu yapmak biraz uzun sürdü. Yani sınıflandırmak. Birinci olarak çocukluğumdan başlayarak müziğe nasıl başladığım ve müziği bestelerim dışında yazınsal olarak nasıl anlatabilirim kısmına yer verdim. Natürel bunda feyz aldığım müzisyenleri de onlardan neden feyz aldığımı Özellikle akademik bir lisandan kaçınarak bir öykü anlatır üzere yazdım. Dediğim üzere hali hazırda yazdığım yazıları genişlettim. Bir müzisyen olarak icracı ve dinleyici ve bestekar olmak dışında müziğin manasını ve hislere öbür sanatlardan daha çabuk hitap ettiğini sorgulamaya Baş yordum.
Peki bir müzisyen neyi arar, arayış biter mi?
Tasavvuf okumaları yaparken sıkça karşıma Senai’nin “Aramakla bulunmaz, fakat bulanlar daima arayanlardır” diye bir kelamı çıkardı. Kitapta da Kemal Dinç’in “Lir ve Ateş” albümünü yazarken girişte Picasso’nun “Aramam bulurum” cümlesini yazmıştım. Her ikisinde de arayışın ne kadar Değerli olduğu vurgulanıyor. Benim de arayışım seslerin peşine düşerek oluyor. Ben Şanlıurfa’nın Halfeti ilçesine bağlı Arğıl diye bir köyünde doğup büyüdüm. Lisedeyken birisi bana Keith Jarrett’i, Anouar Brahem’i, Olivier Messiaen’i ya da John Cage dinletseydi eminim, “Bu nasıl da gürültülü ve değişik müzik,” deyip dinlemezdim. fakat şimdiye baktığımızda ben bu müzisyenlerin bestecilikleri ve icraları karşısında mest oluyorum. Bununla da kalmayıp kitapta bu müzisyenler hakkında uzunca yazılar yazdım. Evvelce klasik batı müziği dinlemezken nihayet dört yıldır Çılgın üzere klasik batı müziği dinliyorum. Bunlar daima bir arayışın sonucunda gerçekleşti. O yüzden artık şunu anladım bir müziği dinlerken, bu ne form müzik demem asla. On Yıl ya da on beş Yıl sonra o müziği icra ederken bile bulabilirim kendimi.
‘RUHUMDA SAKLANMIŞ SESLERİN SANTUR SESİNİ DUYUNCA ÇIKMAK İSTEDİĞİNİ HİSSETTİM’
Santurla tanışma sürecinizin nasıl olduğunu ve santur hakkındaki fikirlerinizi anlatır mısınız? neden Öbür bir enstrüman değil de santur?
Aslında çocukluğumda, yani ilkokulda cura ile başladım. Sonra Rüştiye ve lisede bağlama çaldım. Santurla üniversitede, (Hacettepe Üniversitesi Tarih kısmında okurken) tanıştım. Aradığım sesin, daha doğrusu ruhumda saklanmış seslerin santur sesini duyunca çıkmak istediğini hissettim. Güya daha evvelden bu sesi Fazla duydum hissine kapıldım. Tanıyordum santur sesini, yabancı gelmedi bana. Aradığım ses imiş meğer. Bu yüzden santur çalmasını öğrendim ve yüzden Çok beste yaptım.
Santuru Ankara’da Cihan diye bir arkadaşımın konutunda gördüm birinci. O vakitler Türkiye’de gerçek düzgün icracısı bile yoktu santurun. Sonra da Arash diye İranlı bir arkadaşım oldu. O da santur çalardı. Ders verecek düzeyde değildi lakin Yine de bana Yardımcı oldu. Sonra bu Amel bu türlü olmaz deyip Tebriz’e gittim. Tebriz’e gidip gelmelerim iki yıla yakın sürdü. İşte Yeniden bir evvelki soruda anlatmaya çalıştığım arayışımın sonucunda olan şeyler bunlar. İşittiğim bir santur sesi beni Öbür bir ülkeye kadar götürdü. Üniversiteyi bırakmıştım. Dönünce sokak müzisyeni oldum. hayat bu türlü bir şey. Bir tarihçi olmayı Hayal ederken, santur sesi sizi peşine takıp Tebriz’e götürüyor ve müzisyen oluyorsunuz.
Bir Müzisyenin Arayışı, Sedat Anar, 144 syf., Everest Yayınları, 2022. Bir yandan beste yapıp çalarken bir yandan da müziğin teorisiyle ilgilendiğinizi söylüyorsunuz. Müzikteki teori-pratik ilgisine dair bize neler söylemek istersiniz?
Türkiye’de şöyle bir saçma bir şey var. Müzisyenler müziğin teorisiyle ilgilenmiyor. Yalnızca icracılığa ya da besteciliğe odaklanıyor. meğer müziğin teorisiyle asıl ilgilenecek beşerler müzisyenlerdir. Ben kütüphanemde Türkiye’de çıkmış müzik kitaplarını topluyorum. Benim şahsi kütüphanemde 600 kitap var. Emin olun bu sayı toplasanız bin 500’ü bile geçmez. Türkiye’de gittiğiniz bir kitabevinde müzik kısmı sanat kısmının içindedir ve içlerinde 100 kitap bile yoktur. Ben bir müzisyen olarak müzik kitaplarını okudukça yeni şeyler öğreniyorum.
Son yıllarda minimalist müzisyenlere odaklandım. Philipp Glass’ın Alfa Kitap’tan çıkan biyografisini yeni bitirdim. Zifiri karanlıkta elime el feneri düşmüş üzere oldum. örneğin Joep Beving diye mükemmel bir minimalist müzisyenle tanıştım. Sonunda ben de kendimi santur ve İstanbul kemanesi ile “Beklemek” isminde bir minimalist bir beste yaparken buldum. Zira kimi müziğin anlatamadığı şeyleri yazma anlatır. Birçok Vakit zıddı olur, biliyoruz lakin kimi yazma daha Ehemmiyet kazanır. Kendime Bilen Işıktaş hocamı Örnek alırım bu mevzuda. Hem bir akademisyen hem bir ud virtüözü hem de süper bir müzik araştırmacısı ve muharriri.
‘BESTEMİ HER İCRA ETTİĞİMDE FARKLI YORUMLAMAYA ÇALIŞIRIM’
Müzik mesleğiniz boyunca pek Fazla müzisyenle tıpkı sahneyi, stüdyoyu paylaştınız. İçlerinden sizin için unutulmaz hale gelen bir olayı bizimle paylaşır mısınız?
Ben Fazla yakın müzisyen dostlarımla sahne alırım daima. Zati beş yıldır da eşim Damla ve kardeşim Selahattin ile sahne alıyorum. Müzik icra edeceğim beşerler beni tanıdıkları üzere müziğimi de tanısın isterim. Prova yapmam asla. Müzikte mükemmeliyeti aramam. Bestemi her icra ettiğimde farklı yorumlamaya çalışırım. Müziği icra edecek birisine asla nota vermem. Stüdyo kayıtlarımda bile bunu yaparım. Müziği dinleyip öğrensin isterim.
. Bunları şundan dolayı söylüyorum. Aslında her konserimizde unutamayacağımız şeyler yaşıyoruz. Birkaçından bahsedeyim. Bir bestemi çalarken yanlış notaya vurunca oradan devam ediyoruz. Gözlerimiz kapalı bile olsa Bir arada çalarken nerede ne yapacağımızı hissediyoruz. Bir konserimizde dinleyicimiz çocuğuyla gelmişti. Çocuk ağlıyordu. La kararında çalıyorduk, tam da solo atıyordum. Sonra çocuğun ağlama sesinin, mi kararında olduğunu duydum. Oradan devam ettim. Çocuk sustu bir mühlet sonra. Zira onun ağlarken çıkardığı sesleri çalmaya çalışıyordum. Bu sene Konya’daki Aleni hava konserimizde çaldığımız eser boyunca üstümüzde yüzlerce kuş uçtu. Bildiğin dans etti. Bir de en unutulmaz konserim olarak geçen sene Konya’da yaptığımız konserdi. Tam 2 bin şahıs konserimize gelmişti. Ve bu gelenlerin yüzde sekseni üniversite öğrencisi ve beni dinleyen insanlardı. Bestelerime eşlik ederken ellerim titriyordu heyecandan.
Besteleriniz içinde pek Fazla şiir de var. Müziğin şiirle kurduğu diyaloğa dair neler söylemek istersiniz?
Şiiri Fazla seviyorum. Besteleyeceğim şiirin gerçek olmasına İtina gösteririm. Şiir zati içinde müziği, ahengi ve ritmi barındıran bir şey. Ben yalnızca Amade olan ahenge kendi tınılarımı ekliyorum. Daha Fazla Niyazi-i Mısri, Yunus Emre, Edib Harabi, İstek Tevfik Bölükbaşı, Pir Galib, Yaman Dede ve Mevlâna üzere mutasavvıf şairlerin şiirlerine besteler yapıyorum. Bu şairlerin şiirlerindeki ahenk de hakikat de benim için dayanılmaz bir yerdedir. Bana neden çağdaş şairlerin şiirlerinden Fazla az besteniz Mevcut diye sorulduğunda ben de şunu söylüyorum: Ben ölenlerin değil, hiç ölmeyenlerin şiirlerine besteler yapıyorum.
Bize bir yerli, bir yabancı albüm tavsiye edecek olsanız bunlar hangileri olurdu?
Yabancı albüm olarak albüm kapağını çerçevelettirip duvarıma astığım Stephan Micus’un “Snow” albümünü tavsiye ederim. Yerli albüm olarak da kitapta benim için ehemmiyetini anlatmaya çalıştığım Metin ve Kemal Kahraman’ın “Ferfecir” albümünü öneririm.
YENİ ALBÜM: SANTUR VE HANG DRUM
Son vakitlerde neler yapıyorsunuz, masanızda bizim için neler var?
Konserlerim ağır bir halde geçiyor. Bu hafta ABU TV şenliğine Hindistan’a konsere gidiyorum. Yaz boyunca kardeşim Selahattin Anar ile bir albüm kaydettik. Albümün ismi “Santur ve Hang Drum” olacak ve yakın vakitte Kalan Müzik etiketiyle çıkacak. Kitap evraklarım var. Bir Hikaye belgem Mevcut bekliyor. Doğal albüm ve plaklar alıp dinlemeye ve yazmaya devam. Şu Lahza doğaçlama üzerine uzun bir imla var, bir de Fazla sevdiğim bestekar Arvo Part’ın portresini yazıyorum. Onlara çalışıyorum.
Yorum Yok