Özcan Yazıcı
[email protected]
Kimse bilmiyor… Elbette Elon Musk dışında…
Evet, hepimiz biliyoruz, tam bir Twitter müdavimi.
Tweet atmayı, yazdıklarıyla sağa sola sataşmayı, hatta suratını alamayıp ağzına geleni saydırmayı seviyor…
Sıradan bir Twitter kullanıcısına da kelam yetiştiriyor, devlet liderleri, ülke başkanları, bakanlarla da ağız dalaşına giriyor; özgürlüğünün coşkun seliyle ayar veriyor…
Sözün en keskinini de esirgemiyor…
Bir yandan Bolivya’da darbeyi desteklediğini Aleni açık söylemekten de çekinmiyor, diğer yandan Anlatım özgürlüğünün global “havarisi” olmaya da soyunuyor. Öylesine Özgür yani…
Yoldan geçene de Tanım veriyor, Ukrayna-Rusya savaşını bitirmek için de taraf tayin ediyor.
Hem teknoloji dâhisi, hem Mars’ın imparatoru, hem de iktisatla siyasetin ustası…
Bu “bıçkın tekno delikanlı” haliyle etrafında topladığı milyonlarca fan’ını mest ediyor. Haliyle “hastası” da, seveni de, kızanı da, hatta “nefret edeni” de çok…
Hâsılı biz ölümlüler vademizi doldururken Twitter’daki sınırsız özgürlüğüyle “ağam herkesle eğleniyor.”
…da artık bu cümbüş içinde 44 milyar doları basarak Twitter’ı neden aldı?
Kendisi de söylüyor, “Para kazanmak için Twitter’ı satın almadım.”
Okudunuz, izlediniz, duydunuz, Nakit kazanmadığını bildikleri ve kazanma ihtimali de ufukta gözükmediği için binlerce Twitter hissedarı yana yakıla satışın tamamlanması için Musk’ın ve Twitter idaresinin kapısında yattı.
Nihayetinde Twitter’ın anahtarı Elon Musk’a teslim edildi.
Tamam da Musk, Twitter’ı neden aldı?
Tweet atmayı Fazla sevdiği için mi? Twitter merkezinde makam odasına oturup “Tweet Şefi” olmak için mi? Sınırsız Anlatım özgürlüğü için mi? O Fazla sevdiği Donald Trump’ın hesabını yine açmak için mi?
Bunlara inanmak için ya ayrıca hiçbir şeyi göremeyecek kadar Elon Musk meftunlarından ya da “cehalet şerbetinden” oldukça içmiş olmalısınız.
Peki, o Vakit neden, neden, neden?
Para saçmaktan, borca batağa girmekten Beğeni almıyorsa Elon Musk’ın Twitter’ı satın almasının en az bir nedeni olması gerekir?
Belki de apansızın Çok nedeni var…
Bunu en âlâ Musk biliyor.
Biz fanilerin kulağına fısıldamasa da ve temel niyetini Aleni etmese de “dâhinin” endamına bakıp, bütün merak hislerimizle neden aldığını Yeniden de öngörebilir, yorumlayabiliriz…
Olup bitene bakmak, öngörmekte hepimize biraz Fer tutabilir… İşte olasılıklar…
BİR, MEDYA SAHİBİ OLMAK İSTİYOR
En naifinden başlayalım; bir medya sahibi olmak istiyor. Meta (Facebook, Instagram), Alphabet (Google, Youtube) Amazon (Amazon Prime, Washington Post), Apple (iTunes, Apple Music, Apple Podcascats) üzere dev markalar kendi dijital medyalarına sahipken, Elon Musk, 110 milyonu aşan Twitter topluluğuyla dışardan yönetim etmek zorunda kalıyordu. Ya sıfırdan X.com’u bir toplumsal medya platformuna dönüştürecekti (ki bir noktaya getirmenin Donald Trump’ın Truth Social tecrübesinden Fazla güç ve Vakit kaybettirici olduğunu gördü), ya da Amade bir markayı alacaktı. O, ikincisini seçti.
Artık O’nun da “etinden sütünden” yararlanacağı bir toplumsal medyası var…
İKİ, DAHA Çok DATAYA ULAŞMAK İSTİYOR
Twitter’ın Yekün 350 milyon civarında kullanıcı var; bunun 230 milyonu faal günlük kullanıcı. Facebook, Instagram, Youtube üzere markalarla karşılaştırıldığında daha Ufak bir topluluğa sahip. Lakin global pozisyonu, yaygınlığı ve sahip olduğu tesirle Üye sayısından daha Çok bir gücü temsil ediyor.
Elon Musk, SpaceX (uzay araştırmaları), Starlink (uydu internet), Tesla (otomotiv), The Boring Company (ulaşım) Neuralink (beyin araştırmaları), OpenAI (yapay zeka), SolarCity (güneş enerjisi) üzere şirketleriyle Önemli bir büyüme gösterdi. Bu markalar kendi içlerinde bir gelişim gösterseler de Biricik tek ya da bir Tüm olarak kullanıcı ya da tüketici bazında sahip oldukları “veriler” epey hudutlu. Şayet kesintisiz bir File dünyası ve toplumuna yanlışsız gidiyorsak, global seviyede en geniş topluluğa ulaşacak ve onların sağlayacağı datalara şimdiki biçimde erişecek bir kanala, platforma muhtaçlığı vardı.
Starlink uydu internet projesiyle milyonlarca şahsa ulaşacak devasa bir marka oluşturmaya başladı ancak yaygınlık kazanması ve bir güce ulaşması için en az 8-10 yıla muhtaçlığı var. Halbuki acımasız bir teknoloji kapitalizmi devrinde bu süreyi beklemesi Mümkün değildi. Artık bu “veri akışı” açığını Twitter ve etrafında öreceği ekosistemle kapatmayı hedefliyor.
Saf gözlerle bakınca Elon Musk’ın Anlatım özgürlüğü naraları Fazla şirin gözükebilir; fakat O’nun için Kıymetli olan ari manada Anlatım özgürlüğünün şahsen kendisi değil, daha geniş bir topluluğu bir ortaya getirebilmek; zira daha Aka topluluk, daha Çok data demek.
Şu anda teslim aldığı Twitter’ın pozisyonu ve sahip olduğu teknoloji onun için bir başlangıç noktası. Bizi Anlatım özgürlüğü hayallerine yatırırken, birde bakacağız, Anlatım ve özgürlük ismine geriye Twitter çalışanını kovduktan sonra yazdığı küfürlü bildirileri kalmış!
ÜÇ, GLOBAL BİR GÜCÜ ELİNDE BULUNDURMAK İSTİYOR
Eğer Elon Musk, basiretli bir tüccar üzere Twitter’ın ticari faaliyetlerinden Nakit kazanmayı hedeflemeyecekse, Twitter’ın sağlayacağı dolaylı faydalarla Nakit kazanmak istiyor demektir.
Düşünün artık, Tesla araçlarını Çabucak bütün ülkelerde satmak istiyorsunuz, Hyperloop (yeni jenerasyon rayötesi yer altı ulaşımı) sistemini birebir biçimde, SolarCity eserlerini, Starlink uydu aboneliklerini dünyaya yaymak istiyorsunuz. fakat istediğiniz ülkelere ve pazarlarına girmek için önünüzde mahzurlar var. Ya da kendi istediğiniz şartlarla o ülke pazarlarına girmek istiyorsunuz. Hani, elinizin altında Twitter üzere bir “siyasi güç” olsa berbat olmaz mı?
Son 10 yılda Twitter’ın birçok ülkede gündem belirlediğini, toplumsal ve siyasi hareketleri yönlendirici bir güce dönüştüğünü daima Birlikte gördük. Artık diyelim ki, x ülke pazarına girmek istiyorsunuz ve fakat istediğiniz cazip şartlarla size kapılar açılmıyor; lakin elinizde Twitter üzere bir Sıkıntı varsa artık, üç vakte telefonunuzun çalmasını bekleyebilirsiniz. O ülkedeki siyasi tablo, aktörler ve gerçeklik ne olursa olsun. O’nu niçin ilgilendirsin ki!
“Yok canım daha neler, Elon delikanlı çocuktur, yapmaz o denli şeyler. Aslında daima Anlatım özgürlüğü falan filan da diyor” diyecekseniz, biz zati Facebook’un kurucu Mark Zuckerberg’ten “şerbetliyiz.” İsterseniz Zuckerberg’ün en yakınında çalışmış eski yöneticilerine bağlayalım sizi. Kullanıcı bilgilerini nasıl sattıklarını, birçok ülke idarelerinin siyasi manipülasyonlarına nasıl alet olduklarını Biricik tek anlatsınlar size.
Twitter’a gelinceye kadar, Elon Musk’ın 3-4 yıldır dünya yörüngesine yerleştirdiği ve şimdi hudutlu kapasiteyle çalışan Starlink uydularıyla yaptıklarına bakmak, yakında Twitter ile neler yapabileceğinin de emaresi üzere.
Ukrayna ve İran’a gönderdiği Starlink uydu setleri ve bu ülkelerin semalarına diktiği uydular sakın bir demo çalışma olmasın? Efendim, duyamadım! “Onları Musk bağımsızlık, özgürlük, demokrasi için göndermişti” mi dediniz. Hani şu Bolivya’da Evo Morales’i askeri darbeyle devirdiklerini göğsünü gere gere savunan Musk’tan Laf ediyorsunuz değil mi?
“Benimle güzel geçinin, her Lahza uyduları sizin tepenize de dikebilirim. Bakın, yaptım, Yeniden yaparım. Yarın sizin de başınıza gelebilir” bildirisi olmasın bu…
Kim bilir, şu anda hangi ülkelerin başkanları gözlerinde ışıldı, içlerinde bir kıpırtı, ellerini ovuşturarak Elon Musk’a Tebrik iletileri gönderiyordur. Donald Trump ile çoktan coşkulu kucaklaşma faslı gerçekleşti bile. Neydi o Jack Dorsey duvarı öyle!
Eğer Tesla’ya milyarlarca dolar kazandıracaksa, yaratacağı dolaylı tesirle vergi ve yatırım avantajları getirecekse varsın Twitter Nakit kazanmasın!
DÖRT, TWİTTER’I SUSTURMAK İSTİYOR
Evet, yanlış okumadınız Twitter’ı susturmak istiyor. Üstelik bunu bir “şenlik” içinde yapıyor. Twitter’ı tam bir Anlatım özgürlüğü platformuna dönüştürecekmiş. Düşünün Aleni şiddet davetleri, ırkçılık yapanların da özgürce fink attığı bir Twitter meydanı… Ne özgürlük değil mi?
Elon Musk’ın ABD’de Cumhuriyetçilerle Demokratlar ortasında safını Cumhuriyetçiler yanında tuttuğunu herkes biliyor. Demokratlardan ve liberallerden hiç hoşlanmıyor ve 2020 seçimleri sıranda da tercihini hiç saklamadı zati.
Şu tesadüfe bakın ki tam da ABD’de Kasım 2022’de yapılacak Ara seçimler öncesi Twitter’ı satın aldı ve muahedenin imzası kurumadan Twitter’ın neredeyse bütün üst seviye yöneticilerini kovdu. İvedisi olduğu belirli. Yakında kimisi aleni, kimisi de Twitter algoritmasının alacağı yeni halleri tahlil edecek çalışmalarla neler olup biteceğini göreceğiz. Twitter bilgilerinin kimlere nasıl servis edileceğini, hangi manipülasyonlarda kullanıldığını faş edecek yöneticilerle müsabaka ihtimalimiz bir epey fazla.
Twitter, Meta ve Google’a nazaran bugüne kadar “ifade özgürlüğü” manasında göreli olarak daha istikrarlı ve Özgür bir Meydan sundu; birtakım etik pahaları savundu ve dahası korudu. Artık Elon Musk, Twitter’ın bütün paylarını alarak ve borsaya kote olmaktan da çıkartarak tam Özel ve özerk bir şirkete dönüştürmeyi hedefliyor. Kimsenin hesap soramayacağı, istediği üzere kullanacağı bir araca dönüştürmek istiyor.
DÜNYA TARİHİNİN BİRİNCİ TEKNO-OTOKRATI
Bu öngörülerin zihninizdeki taşları biraz yerli yerine oturttuğunu ümit ediyorum.
Twitter, Elon Musk imparatorluğunun (sakın ha Mars falan değil, bizatihi Dünya) emsalsiz bir mücevheri olmaya Namzet gözüküyor. Aylar Evvel ‘Mars İmparatoru’ ilanını Twitter’da tebessümle karşılayanlar yakında Dünya imparatorluğu yolunda döşediği taşların üzerinden geçince “teknoloji rüyasından” uyanabilir.
SpaceX’in Falcon Heavy roketlerinin biri iniyor biri kalkıyor, Starlink uydularını mavi kürenin etrafına örüyor; Tesla’nın elektrikli ve otonom araçları Dünya yollarına yayılmak için gaza bastı basacak; Neuralink bilgisayar ile beynimizi birbirine bağlamak üzere, Öbür hangi organlarımızda filiz verecek şimdilik bilmiyoruz; Open AI Yapay zekâ teknolojisi bütün kesimlerde ve alanlarda ortak bir yer olma yolunda ilerliyor. Daha birkaç hafta Evvel duyurduğu Dall-E teknolojisi ilgili herkesin oyuncağına dönüştü bile.
Özellikle Starlink uydu internet projesinin taban (tekel) oluşturmasıyla Bir arada devasa bir global ekosisteme hükmedeceği ve insanlığı yeni bir kritik eşiğe taşıyacağının belirtileri çoktan gözüktü…
Elon Musk Denetim edilemez bir Hız ve güçle insanlık tarihinin birinci “tekno-otokratı” olma yolunda ilerliyor. Teknoloji büyüsünün gerisine gizlenen “küresel kudreti” önüne çıkan her mahzuru yıkıyor. Teknoloji kapitalizminin ona açtığı kapı ve sağladığı sermaye, regülasyonsuz bir alanda istediği üzere devinim etmesine imkân tanıyor.
Bugüne kadar gerisinde duran, Aleni ya da örtülü takviyesini esirgemeyen ABD idaresi ile bile Sıkıntı gösterisine girişmekten, rest çekmekten çekinmiyor. Rusya konusunda özerk tavır sergilemekten, Starlink’i kesme tehdidinde bulunmaktan imtina etmiyor. O kadar ürpertici bir çizgide ilerliyor ki, Biden idaresi, Twitter ve Starlink uydu ağı da iç olmak üzere Elon Musk’ın kimi teşebbüslerini Ulusal Emniyet incelemelerine tabi tutması gerekip gerekmediğini tartışıyor.
Bunu kendisinde hak gören, buna kaynaklık eden özerk bir özgüven, Ulusal mevzuatınızla önleyemeyeceğiniz, teknoloji imtiyazının fiili olarak yarattığı bir güçten Laf ediyoruz. Hatta hiçbir Ulusal ve milletlerarası yasal desteğe gereksinim duymadan ülkelere ve toplumlara hükmeden defacto bir kişilikle karşı karşıyayız.
Yarattığı teknolojiyle fiili olarak “ulus devletleri” birer “eyalete”, kendi tasarladığı “teknoloji kurallarını” da fiili birer “küresel kanuna” dönüştüren bir tekno-otokrat.
Bu fiili “gerçekliğin” ve “kudretinin” hudutlarının neresi olduğunu şu Lahza tam olarak bilmiyoruz.
Tekno otokrasiden dijital diktatörlüğe evrilip evrilmeyeceğimizi ve bu distopik kabustan uyanıp uyanmayacağımızı ise bütün bunlar olup biterken insanlığın vereceği reaksiyon ya da tepkisizlik belirleyecek.
Belki de bunun için de Fazla Çok vaktimiz kalmamış olabilir.
Yorum Yok